Rezerwat przyrody na Górze Grodowej w Tumlinie - "Kamienne Kr?gi" - to niezwykle interesuj?ce miejsce. Nazwa rezerwatu wywodzi si? od kamienno-ziemnych kr?gów otaczaj?cych szczyt, a góry od grodu, który pono? niegdy? by? tam zlokalizowany.
Góra Grodowa uznawana jest za jedno z pradawnych "miejsc mocy". Takimi ?wi?tymi miejscami S?owian wyodr?bnionymi kamiennymi wa?ami s? równie? stanowiska na Górze Dobrzeszowskiej, ?ysej Górze i Górze Zamkowej (w Wide?kach). Wszystkie one posiadaj? cechy wspólne wszystkim o?rodkom kultu s?owia?skiego: zbudowane s? na szczytach wzniesie?, otoczone kamiennymi wa?ami, a na dodatek wyst?puj? tam anomalie magnetyczne spowodowane prawdopodobnie przez z?o?a jednej z rud ?elaza - hematytu (tlenek ?elaza).
Przeprowadzone w latach 1958 - 60 na Górze Grodowej prace archeologiczne wyja?ni?y, ?e kamienne wa?y pochodz? prawdopodobnie z VII - VIII wieku i otacza?y poga?ski o?rodek kultu, a u podnó?a góry od IX do XI wieku funkcjonowa?a osada. Szczyt wzniesienia koncentrycznie otacza?y niegdy? potrójne wa?y kamienno- ziemne, które uwa?ane s? przez niektórych badaczy za jeden z dowodów na pos?ugiwanie si? przez naszych przodków systemem trójkowym. Ich pozosta?o?ci, cho? s?abo widoczne, mo?emy jeszcze dzisiaj obserwowa? podchodz?c na wierzcho?ek Grodowej. Na szczycie wg. miejscowej tradycji mia? znajdowa? si? gród, w którym chroni?a si? ludno?? podczas najazdów tatarskich w XIII wieku. W czasie najazdu szwedzkiego, rozegra?a si? tu bitwa. Wycofuj?ce si? oddzia?y polskie, zaj??y dogodne pozycje obronne na Górze Grodowej. Obro?cy walczyli wykorzystuj?c kultowe wa?y jako umocnienia. W?ród miejscowej ludno?ci kr??y opowie?? o tym, ?e obrona Góry Grodowej trwa?a d?ugo a gdy obro?com zacz??o brakowa? amunicji dowódca w ge?cie rozpaczy kaza? za?adowa? ca?? posiadan? bro? kasz? jaglan? i wystrzeli? w stron? wojsk szwedzkich. Oczywi?cie ta nietypowa salwa nie wyrz?dzi?a nikomu krzywdy, ale spowodowa?a, ?e Szwedzi odst?pili od dalszego obl??enia wzgórza. Dzi? na szczycie wzniesienia znajduje si? murowana kapliczka pod wezwaniem Przemienienia Pa?skiego z 1850 roku na miejscu poprzedniej, drewnianej, któr? wzniesiono w setn? rocznic? odparcia Szwedów.
 |
Kapliczka pod wezwaniem Przemienienia Pa?skiego. |
fot. A. Sta?kowiak |
 |
Wokó? kapliczka umieszczono kamienne tablice. |
fot. A. Sta?kowiak |
Od 1994 roku cz??? szczytowa Góry Grodowej wraz ze starym, nieczynnym kamienio?omem zosta?a obj?ta ochron? rezerwatow?. Celem ochrony, jak informuje umieszczona przed wej?ciem do rezerwaty tablica, jest zachowanie ze wzgl?dów historycznych, kulturowych, naukowych i dydaktycznych walorów przyrodniczych i archeologicznych tego miejsca. Walory przyrodnicze to wychodnie i ods?oni?cia geologiczne na po?udniowym stoku wzniesienia, a walory archeologiczne to pozosta?o?ci prehistorycznych kr?gów kultowych.
 |
Wychodnie piaskowców na po?udniowym stoku. |
fot. A. Sta?kowiak |
Rezerwat s?siaduje z czynnym kamienio?omem „Tumlin-Gród”. Ods?aniaj? si? w nim ?rednio- i drobnoziarniste czerwone piaskowce dolnotriasowe, w których ziarna kwarcu z niewielk? domieszk? skaleni s? spojone materia?em ?elazisto-ilastym. W ?cianach o wysoko?ci od kilku do kilkunastu metrów wida? wyra?nie warstwowania sko?ne. Piaskowiec na Górze Grodowej ma barw? ciemnoczerwon? i ró?ow? z wtr?ceniami i?ów lub otoczaków kwarcu. Daje si? doskonale obrabia?. W przesz?o?ci stosowany by? do wyrobu kamieni m?y?skich. Aktualnie produkuje si? z niego wyk?adziny kwasoodporne, kszta?tki do wyk?adzin pieców hutniczych, odlewniczych i szklarskich, a tak?e nagrobki i p?yty ok?adzinowe.
 |
Kamienio?om „Tumlin-Gród”. |
fot. A. Sta?kowiak |
Na ?cie?ce, któr? biegnie czerwony szlak, na skraju czynnego kamienio?omu znajduje si? dobry punkt widokowy. Wida? z niego mi?dzy innymi zalesione Wzgórza Ko?oma?skie i masyw ?winiej Góry.
 |
Widok na zalesione Wzgórza Ko?oma?skie i masyw ?winiej Góry. |
fot. A. Sta?kowiak |
Naj?atwiej dotrze? tu ze Skar?yska przez Odrow??, Sza?as, Samsonów do Tumlina ( droga mniej ucz?szczana i cz??ciowo wiod?ca lasami) lub 7-k? przez Suchedniów, Zagna?sk, Samsonów. Mo?na dojecha? tak?e poci?giem do przystanku PKP Tumlin. Na szczyt Góry Grodowej i teren rezerwatu prowadzi czerwony szlak turystyczny.
?ród?a:
1. Historia Ziemi - Tumlin.
2. Rezerwat przyrody Kr?gi Kamienne.
3. Rezerwat w Tumlinie.
A. Sta?kowiak
Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.
