Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis Mill.) - jest wieloletni? ro?lin? z rodziny jaskrowatych. Wyst?puje na terenie Europy, na pó?noc od Alp a? do Skandynawii. Spotykamy j? równie? w naszych lasach. Du?e skupiska wyst?puj? przy krajowej 7-ce na Górze Baranowskiej, w lasach w okolicach Parszowa i w lesie na ko?cu ulicy Kili?skiego. Jest gatunkiem jeszcze do?? licznym.

Przylaszka pospolita

fot. A. Sta?kowiak

Preferuje stanowiska cieniste i pó?cieniste pod os?on? koron drzew lub w zaro?lach, w miejscach stale wilgotnych na glebach o pod?o?u wapiennym. Naj?atwiej spotka? j? w zachownych p?atach buczyn i gr?dów. Ro?nie tak?e w lasach jesionowo - d?bowych i grabowo - wi?zowych.
Dawne, ludowe nazwy - trojanek, trójczak nawi?zywa?y do kszta?tu jej li?ci, lub kojarzy?y si? z tropami zwierz?t, st?d inna jej nazwa -wilcza stopa. Nazwa ?aci?ska hepatica (hepar - w?troba) wywodzi si? st?d, ?e kszta?t li?ci przylaszczki budzi? skojarzenie z p?atami w?troby, a nobilis oznacza - szlachetny, wytworny, wykwintny, elegancki, dystyngowany.
Kwitnie od marca do maja. Niebiesko-fioletowe kwiaty pojawiaj? si? wczesn? wiosn? na szypu?kach wysoko?ci ok. 10 cm. zanim rozwin? si? nowe li?cie. Znane s? odmiany barwne od ciemnoniebieskiej, przez lazurow?, a? do ró?owej i nawet czysto bia?ej.

Przylaszka pospolita w odmianie ró?owej

fot. A. Sta?kowiak

"Bia?y kruk" w?ród przylaszczek - przylaszczka w odmianie bia?ej

fot. A. Sta?kowiak

Mia?a zastosowanie w medycynie ludowej poniewa? zawiera flawonoidy, antocyjany i gorycze. W stanie ?wie?ym ro?lina jest truj?ca ale jej sok mo?e by? stosowany zewn?trznie na otarcia, wrzody i czyraki. Mo?e by? stosowana przy leczeniu stanów zapalnych gard?a, oskrzeli, kamicy nerkowej, chorób przewodów moczowych oraz w lekach homeopatycznych w leczeniu w?troby. W lecznictwie ludowym stosowano przylaszczk? w schorzeniach w?troby, nerek i p?cherza. K??cze i korzenie zawieraj? truj?c? protoanemonin?. Warto wiedzie?, ?e protoanemonina nale?y do substancji dra?ni?cych skór? i b?ony ?luzowe. Mo?e wywo?a? uczulenie (rumie?, pokrzywka, ?wi?d), a przy nadwra?liwo?ci biegunk?, kichanie, ?zawienie, ogólne z?e samopoczucie i ?linotok.

W Polsce obserwuje si? coraz rzadsze wyst?powanie tego gatunku, wynikaj?ce z zanikania naturalnych siedlisk oraz nadmiernego zrywania kwiatów. Efektem takiego stanu rzeczy jest to, ?e przylaszczka pospolita, wcze?niej cz??ciowo chroniona, od roku 2004 podlega ?cis?ej ochronie gatunkowej. Zatem zrywanie jej, przesadzanie do ogródków itp. jest przest?pstwem.

Opracowa? A. Sta?kowiak

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-04-18 (15278 odsłon)