Rezerwat Ciechostowice
Po?o?enie i klimat
Rezerwat „Ciechostowice" znajduje si? na terenie gminy Bli?yn w le?nictwie Ciechostowice i nadle?nictwie Skar?ysko. Zgodnie z podzia?em fizyczno-eograficznym Polski wed?ug Kondrackiego po?o?ony jest w mezoregionie - Garb Gielniowski, w makroregionie – Wy?yna Kielecko-Sandomierska. Po?o?ony jest przy drodze z Mroczkowa, do Ciechostowic na po?udniowo-zachodnim zboczu wzniesienia o wysoko?ci od 345 do 560 m n.p.m. Powierzchnia jego wynosi 7,45 ha i zlokalizowana jest w oddzia?ach: 115 i - 3,62 ha, 133 b - 1,41 ha, 134 ab - 2,40 ha.
Gleby w rezerwacie powsta?y ze zwietrzeliny piaskowców triasowych zmieszanych z utworami polodowcowymi. W pod?o?u zalegaj? cz?sto ci??kie gliny pylaste, utrudniaj?ce przesi?kanie wód w g??b, co sprzyja gromadzeniu si? jej w niektórych miejscach na powierzchni i tworzeniu si? gleb torfiasto-glejowych. Przewa?aj? gleby brunatne kwa?ne, na których rozwijaj? si?, acidofilne (kwa?ne) zbiorowiska le?ne. ?rednia temperatura roczna wynosi +7,5°, a opady roczne osi?gaj? wysoko?? 600-800 mm. Opady ciep?ego pó?rocza wynosz? oko?o 500 mm. Zima trwa 100 i wi?cej dni, a lato 60-80 dni. Liczba dni z pokryw? ?nie?n? wynosi 70-80. Przewa?aj? wiatry zachodnie.
Historia powstania.
Lasy szyd?owieckie, na terenie których dzisiaj znajduje si? rezerwat Ciechostowice w pocz?tkach XIII stulecia nale?a?y do rodu Odrow??ów, których szyd?owiecka linia od XV wieku nazywa?a si? Szyd?owieckimi. W po?owie XVI w. dobra szyd?owieckie wraz z lasami przesz?y w r?ce rodu Radziwi??ów. Nale?y odnotowa?, ?e Radziwi??owie, b?d?c dobrymi gospodarzami, przy pozyskaniu drewna z w?asnych lasów na potrzeby górniczo-hutnicze ochraniali modrzewie, podobnie jak to by?o w dobrach ?wi?tokrzyskich biskupów krakowskich. W XIX w. maj?tek przechodzi w r?ce ksi??nej Anny z Zamojskich Sapie?yny.
Pocz?tek powstania zagajników modrzewiowych si?ga jeszcze czasów przed I wojn? ?wiatow?. Rosjanie pozyskiwali sporo jod?y wycinaj?c las w?skimi przecinkami tzw. kulisami. Tam gdzie dzi? mamy pi?kne zagajniki modrzewiowe wykonane by?y w?skie ciecia kulisowe o szeroko?ci oko?o 20 metrów. Z siedmiu tak powsta?ych kulis w dawnym 47 oddziale bez ?adnej sztucznej pomocy obsia?o si? bocznym obsiewem cztery kulisy. Dzisiaj stanowi? one starsze partie drzewostanu. Granica pomi?dzy kulisami i dawnym lasem zaciera si? ??cz?c w jedn? blisko 50 ha powierzchni?.
Z inicjatywy prof. W?adys?awa Szafera, który ju? w 1921 r. apelowa? na ?amach „Ochrony przyrody" o potrzeb? obj?cia ochron? wi?kszej powierzchni m?odników modrzewiowych w Majdowie, nast?pi?o utworzenie rezerwatu. Z dniem 9 grudnia 1928 r Minister Rolnictwa i Dóbr Pa?stwowych wy??czy? w le?nictwie Ciechostowice powierzchni? 6,84 ha, drzewostanów z udzia?em modrzewia polskiego od normalnego u?ytkowania.
W tym miejscu nale?y zacytowa? s?owa dr in?. le?nika Stanis?awa Bara?skiego:
"Dla pami?ci przysz?ych gospodarzy nadle?nictwa Skar?ysko wyja?niam, ?e powstanie wi?kszych partii modrzewia polskiego zawdzi?cza? nale?y kl?sce kornika z lat 1929 do 1932, gdy po usuni?ciu jod?y pozosta?y modrzewie jako nasienniki, które spe?ni?y doskonale swoje zadanie."”
W pi?mie Dyrekcji Naczelnej Lasów Pa?stwowych z dnia 28 maja 1938 r obiekt ten uznano za ?cis?y rezerwat modrzewiowy. Minister Le?nictwa i Przemys?u Drzewnego rozporz?dzeniem z 19 marca 1953 roku uzna? za w?a?ciwe nadanie rezerwatowi statusu ochrony cz??ciowej. Nazwa rezerwatu pochodzi od nazwy le?nictwa a ta z kolei wywodzi si? od miejscowo?ci Ciechostowice.
Modrzew polski.
Rezerwat znajduje si? na obszarze naturalnego wyst?powania modrzewia polskiego, jod?y, buka, cisa, ?wierka pospolitego oraz lip drobnolistnej i szerokolistnej. W pierwszej po?owie XIX wieku modrzew polski (Larix decidua subsp. polonica [Racib] Domin)stanowi? intensywne zainteresowanie w kr?gu polskich botaników i le?ników. G?ówny obszar wyst?powania tego gatunku w Polsce do dnia dzisiejszego znajduje si? na terenach okolic Majdowa.
Modrzew – jak wierzono kiedy? – jest drzewem, w którym przebywaj? dusze ludzi zmar?ych w sposób nienaturalny, ?mierci? wynik?? z nag?ego gniewu bo?ego. Nie tylko przebywaj?, ale i strasz? ?ywych j?kami, zw?aszcza w wietrzne dni jesienne, gdy z modrzewia sypi? si? z?ote ig?y. Jest to chyba jedyna niesamowito?? jak? przypisuj? temu drzewu.
Modrzewie nale??, podobnie jak nasze pozosta?e pospolite drzewa iglaste, do rodziny sosnowatych, podrodziny modrzewiowych. Ró?ni? si? od innych drzew z rodziny sosnowatych, a tak?e pozosta?ych naszych gatunków iglastych tym, ?e zrzucaj? ig?y na zim?. Jesieni? ig?y przebarwiaj? si? na jasny, ?ó?tobr?zowy kolor. W ciechostowickich lasach mieszanych, w których wyst?puj? modrzewie robi si? bardziej kolorowo, a i wolno stoj?ce drzewa s? wówczas bardzo pi?kne. Wiosn? modrzewie wyró?niaj? si? barw? jasnozielon?, seledynow?. Latem zachowuj? ?ywo zielon? barw? igie?.
Wszystkie modrzewie s? drzewami, o charakterystycznym pokroju z nieregularnie rozmieszczonymi konarami, roz?o?onym prawie poziomo. Zasi?g rodzaju obejmuje stref? klimatu ch?odnego na pó?kuli pó?nocnej, poszczególne gatunki wyst?puj? w Europie, Azji i Ameryce, niektóre osi?gaj? ko?o podbiegunowe na pó?nocy lub Himalaje na po?udniu. W Polsce wyst?puj? dwa modrzewie, które dawniej uznawane by?y jako dwa gatunki, obecnie za? maj? rang? podgatunków w obr?bie jednego gatunku - modrzewia europejskiego Larix decidua. Na zró?nicowanie naszych modrzewi pierwszy zwróci? uwag? M. Raciborski pod koniec ubieg?ego wieku, lecz nie nada? nazwy wyró?nionemu przez siebie modrzewiowi polskiemu, u którego zauwa?y? cechy zbli?aj?ce go do modrzewia syberyjskiego. Dopiero Z. Wóycicki w 1912 roku nazwa? modrzewie rosn?ce na Górze Che?mowej w Górach ?wi?tokrzyskich, za zgod? Raciborskiego, Larix polonica Racib.
Rok pó?niej W. Szafer poda? diagnoz? gatunkow? tego taksonu oraz wskaza? ró?nice w stosunku do pokrewnych modrzewi europejskiego i syberyjskiego. Takie uj?cie w systematyce zosta?o przyj?te w 1919 roku w l tomie fundamentalnego, XV-tomowego dzie?a „Flora polska", zredagowanego przez Raciborskiego i Szafera. Równie? w powojennym wydaniu najpopularniejszej ksi??ki z kluczami i opisami do rozpoznawania ro?lin „Ro?liny Polskie" W. Szafera, S. Kulczy?skiego i B. Paw?owskiego z 1953 roku, nasze modrzewie przedstawiono jako dwa gatunki.
Dlatego przez wiele lat oba modrzewie by?y omawiane w innych publikacjach jako odr?bne gatunki. Dopiero ostatnio w wyniku rozwoju bada? i ujednolicania nazewnictwa z innymi krajami, oraz w najnowszych podr?cznikach dendrologii nasze modrzewie figuruj? jakoLarix decidua subsp. deciduaczyli modrzew europejski typowy, oraz Larix decidua subsp. polonica, czyli modrzew europejski polski.
Drewno modrzewiowe jest bardzo cenne. Warto?? tego drewna wynika przede wszystkim z jego wyj?tkowej trwa?o?ci, oraz w?a?ciwo?ci fizykochemicznych, którymi modrzewie przewy?szaj? wszystkie inne nasze drzewa iglaste.Zawiera ono ?ywic?, jest podzielone na w?sk?, jasnobr?zow? biel i szerok? czerwonobr?zow? twardziel. S?oje przyrostów rocznych dobrze widoczne na wszystkich przekrojach, promienie drzewne natomiast niewidoczne go?ym okiem. Na zalety tego drewna zwrócono uwag? ju? w staro?ytno?ci polecaj?c je szczególnie do budowy mostów. W ?redniowieczu drewno modrzewi, odznaczaj?ce si? du?? trwa?o?ci? i odporno?ci? na paczenie, stosowano do specjalnego wyrobu desek przeznaczonych do malowania obrazów.
Flora i fauna rezerwatu.
W rezerwacie Ciechostowice stwierdzono wyst?powanie tylko 106 gatunków ro?lin naczyniowych (??cznie z gatunkami synantropijnymi) i 52 gatunki mszaków. Ukszta?towa?y si? tu zbiorowiska le?ne o charakterystycznym sk?adzie i strukturze. Siedlisko le?ne zaliczone zosta?o do lasu mieszanego wy?ynnego. Obecnie drzewostany mieszane zbudowane s? z: jod?y pospolitej (Abies alba) z udzia?em sosny zwyczajnej (Pinus silvestris), modrzewia europejskiego polskiego (Larix decidua subsp.polonica /Racib./ Domin.) oraz d?bu bezszypu?kowego (Quercus petraea). Rzadziej wyst?puje buk zwyczajny (Fagus sylvatica), ?wierk pospolity (Picea abies), jarz?b pospolity (Sorbus aucuparia). Pozosta?e gatunki drzew wyst?puj? nielicznie, a z krzewów pojawia si? kruszyna pospolita (Frangula alnus) i bez koralowy ( Sambucus racemosa).
Pokrycie runa jest ubogie, je?li chodzi o liczb? wyst?puj?cych gatunków ro?lin. Warstwa ta jest s?abo zró?nicowana zale?nie od warunków ?wietlnych i wilgotno?ciowych. Przewa?aj? tu gatunki borowe a g?ównie borówka czarna (Vaccinium myrtillus), oraz konwalijka dwulistna (Maianthemum bifolium), orlica pospolita (Pteridium aquilinum), trzcinnik le?ny (Calamagrostis arundinacea), je?yna gruczo?owata (Rubus hirtus). Wysok? sta?o?? wyst?powania a niewielki udzia? ilo?ciowy maj? ponadto: siódmaczek le?ny (Trientalis europea), nerecznica szerokolistna (Dryopteris digiatata) i szczawik zaj?czy (Oxalis acetosella). Warstw? mszyst? buduj? g?ównie p?onnik strojny (Polytrichum attanuatum) i rokietnik pospolity (Pleurozium schreberi). Ze ?wiata grzybów mo?emy znale??: borowiki, ma?laki, ko?larze, kurki, muchomory, huby.
Na terenie rezerwatu jak dot?d nie prowadzono specjalnych bada? faunistycznych, lecz dzi?ki obserwacji le?ników mo?emy dowiedzie? si? o wyst?powaniu sarny (Capreolus capreolus), dzika (Sus scrofa), zaj?ca (Lepus europaeus) mo?emy tu tak?e spotka? jelenia (Cervus elaphus). Gady reprezentuj?: ?mija zygzakowata (Vipera berus), zaskroniec (Natrix natrix), padalec (Anguis fragilis) a tak?e jaszczurki. Spo?ród ptaków mo?emy zaobserwowa? wron? (Corvus corne cornix), sójk? (Garrulus glandarius), dzi?cio?y (Dendrocopos sp.), kuku?k? (Cuculus canorus), sikorki (Parus sp.), rzadziej ba?anta (Phasianus colchicus) i kuropatw? (Pedrix pedrix).
 | Spróchnia?e pnie odgrywaj? isotn? rol?
w obiegu materii w rezerwacie. | fot. A. Sta?kowiak. |
Dojazd i doj?cie.
Do rezerwatu najwygodniej jest dosta? si? z miejscowo?ci Bli?yn udaj?c si? drog? asfaltow? prowadz?c? na pó?noc pocz?tkowo przez miejscowo?? Mroczków, a nast?pnie przez kompleks lasów w kierunku miejscowo?ci Ciechostowice. Od Mroczkowa asfalt przechodzi w publiczn? drog? gruntow? i doprowadza zainteresowanych do granicy rezerwatu wyra?nie oznakowanej tablicami informacyjnymi.
Mo?emy tak?e skorzysta? ze szlaków turystycznych, przez jego teren przebiegaj? dwa:
 Majdów – Chlewiska
 Pogorza?e – Ku?niaki Pogorza?e – cmentarz partyzancki, po??czenie ze szlakiem ?ó?tym biegn?cym z dworca PKP w Skar?ysku-Kam (3,5 km) – ?azy ( 6,5 km) – Majdów (8 km) – rez. Ciechostowice, po?aczenie ze szlakiem czarnym (10,5 km).
Dociera tu tak?e szlak doprowadzaj?cy:  ze stacji So?tyków PKP — Mroczków (1,5 km) — rez. „Ciechostowice”, po??czenie ze szlakiem niebieskim (4km).
Pocz?tek szlaku na przystanku PKP. Od dworca przechodzimy na drug? stron? torów i poln? drog? w prawo dochodzimy do ko?cio?a w Mroczkowie. Tu w lewo, asfaltow? drog? do rozdro?a obok kiosku „Ruchu". St?d szerok? wysypan? ?u?lem drog? przez Kapturów idziemy do brzegu lasu, a nast?pnie w prawo skos torowiskiem kolejki, osi?gamy drog? utwardzon?. Ni? w lewo (z prawej ok. 100 m brzeg lasu) do po??czenia szlaków.
Galeria Wortalu: Ciechostowice
Materia? pochodzi ze “Skar?yskich Zeszytów Ligi Ochrony Przyrody” nr. 7
Joanna Bodo pod kierownictwem redakcyjnym Andrzeja Sta?kowiaka Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone. Opublikowane: 2006-01-31 (17220 odsłon) [ Wróć ] |
