Zabytki techniki - Staropolski Okr?g Przemys?owy
Staropolski Okr?g Przemys?owy utworzony z inicjatywy Stanis?awa Staszica pozostawi? trwa?e ?lady na Ziemi ?wi?tokrzyskiej w postaci licznych zabytków techniki. Warto nadmieni?, ?e na terenie Królestwa Kongresowego w 1838 roku czynne by?o 51 wielkich pieców wytapiaj?cych 25 000 ton surówki rocznie. Jednym z nich by? wielki piec w Samsonowie.
 |
„Huta Józef” w Samsonowie. |
fot. A. Sta?kowiak |
Dzieje Samsonowa od dawna zwi?zane by?y z przeróbk? ?elaza. Miejscowe legendy opowiadaj? o rycerzu Boles?awa Krzywoustego - Marku herbu Topór, który zwany by? „Samsonem” z uwagi na swoj? niezwyk?? si??. Rycerz Marek trudni? si? wyrobem ?elaza z pozyskiwanych w okolicach rud i za?o?y? osad?, któr? od przydomku za?o?yciela „Samsona” Samsonowem nazwano.
 |
Wielki piec i wie?a gichtoci?gowa w Samsonowie. |
fot. A. Sta?kowiak |
Ju? w 1584 r. dzia?a?a tu ku?nica, któr? 1594 r. przej?? w dzier?aw? ?ukasz Samson. W 1598 roku w Samsonowie powsta? pierwszy na ziemiach polskich wielki piec zwany bergamowskim. Jego konstruktorem by? w?oski in?ynier Hieronim Caccio pochodz?cy z Bergamo. Surowiec pozyskiwano z okolicznych kopal? rudy, a g?ównym paliwem by? w?giel drzewny. Du?y wp?yw na dalszy rozwój osady mieli ówcze?ni w?a?ciciele ziem nad Bobrz? - biskupi krakowscy. Na pocz?tku XVII w. dzi?ki hutnikom sprowadzonym z W?och zbudowano nowoczesne zak?ady produkuj?ce g?ównie na potrzeby polskiego wojska. St?d czerpa? zapasy uzbrojenia Zygmunt III w latach 1609-11. Dzi?ki nowoczesnej technologii uzyskiwano tu ?elazo w postaci p?ynnej, co dawa?o mo?liwo?? odlewania m.in. dzia?, mo?dzierzy, kul armatnich, granatów itp. W 1709 r. zak?ad w Samsonowie przej?li z r?k w?oskich biskupi, a w 1789 r. pa?stwo. W latach 1818-1822, staraniem Stanis?awa Staszica, przebudowano hut? tworz?c nowoczesny zak?ad „Hut? Józef”, daj?cy ok. 800 ton surówki rocznie, w którym si?? nap?dow? urz?dze? by?a woda z rzeki Bobrzy, doprowadzona do zak?adu sklepionym kana?em. W 1829 r. zainstalowano maszyn? parow? nap?dzaj?c? miech. Samsonowska huta pracowa?a do 1866 roku, kiedy zosta?a zniszczona przez po?ar.
 |
Pozosta?o?ci dawnych hal. |
fot. A. Sta?kowiak |
Zachowa?a si? do naszych czasów w formie zabezpieczonej ruiny. W centralnej cz??ci ruin znajduje si? wielki piec, za nim wie?a gichtoci?gowa, z której dokonywano zasypywania pieca wsadem. Resztki hal to dawne pomieszczenia modelarni, suszarni, odlewni i emalierni.
Zajrzyj do galerii:
Samsonów - galeria.
A. Sta?kowiak
Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.
