Portret poskrzypki liliowej

fot. A. Sta?kowiak

Rodzina stonkowatych (Chrysomelidae) kojarzy nam si? zwykle ze stonk? ziemniaczn? (Leptinotarsa decemlineata). Okazuje si? jednak, ?e na ?wiecie ?yje ich ponad 25.000 gatunków, a w Polsce mo?emy spotka? oko?o 500. Zwracaj? uwag? swoim jaskrawym niekiedy metalicznym ubarwieniem, cz?sto posiadaj? zadziwiaj?ce kszta?ty i interesuj?ce przystosowania do ?rodowiska. Hemolimfa zawiera zwykle truj?ce substancje dlatego nie maj? wielu wrogów. Stonki s? ro?lino?ercami - foliofagami (?eruj? na li?ciach). Poszczególne gatunki s? jednak najcz??ciej oligofagami (od?ywiaj? si? ro?linami nale??cymi do jednej rodziny) lub monofagami (od?ywiaj? si? tylko jednym gatunkiem ro?lin). Poskrzypka liliowa ?eruje przede wszystkim na liliach (Lilium sp.) i szachownicach (Fritillaria sp.).
Wiele stonkowatych potrafi wydawa? d?wi?ki - strydulowa?. Jest to typowe dla przedstawicieli podrodzin poskrzypek (Criocerinae), muszenic (Clythrinae) i ociernic (Hispinae). Najg?o?niejsze, skrzypi?ce d?wi?ki wydaj? poskrzypki - st?d wzi??a si? ich polska nazwa. Pocieraj? one trzy ostatnie segmenty odw?oka o pokrywy. W Polsce "?piewaj?ce" stonki s? reprezentowane tylko przez: poskrzypk? dwunastokropk? (Crioceris duodecimpunctata), poskrzypk? szparagow? (Crioceris asparagi), skrzypionk? b??kitek (Oulema lichenis) syn. (Oulema gallaeciana), i poskrzypk? liliow? (Lilioceris lilii).

Poskrzypka dwunastokropka

fot. wikipedia

Poskrzypka szparagowa

fot. wikipedia

Skrzypionka b??kitek

fot. wikipedia

Poskrzypka liliowa (Lilioceris lilii) to gatunek euroazjatycki, który po 1940 zwiekszy? swój zasi?g wyst?powania przenosz?c si? do Anglii i Ameryki Pó?nocnej. Doros?e owady osiagaj? ok. 8mm d?ugo?ci. Doros?e owady sp?dzaj? zim? ukryte w glebie.

Owad doros?y - poskrzypka liliowa

fot. A. Sta?kowiak

Wczesn? wiosn?, niekiedy w kwietniu lub jak w tym roku na poczatku maja, dros?e osobniki przyst?puj? do rozmna?ania.

Gody

fot. A. Sta?kowiak

Samica na spodniej stronie li?ci sk?ada 200-300 jajeczek koloru pomara?czowego w z?o?ach po 2 - 10 sztuk.

Z?o?e jaj poskrzypki na spodniej stronie li?cia lili

fot. A. Sta?kowiak

Po 5-10 dniach wylegaj? si? larwy. ?eruja przez 16 - 24 dni na ro?linach ?ywicielskich, którymi mog? by?: szachownice (Fritillaria sp.), lilie azjatyckie, orientalne, i "tygrysie" (Lilium sp.), konwalia majowa (Convallaria majalis), kokoryczka wielokwiatowa (Polygonatum multiflorum) czy cebulia (Alium sp.). W tym czasie osi?gaj? rozmiary dwukrotnie przewyszaj?ce wielko?? osobników doros?ych. Przed atakiem drapie?ników zabezpieczone s? ?luzow? os?onk? i w?asnymi ekskrementami. Nast?pnie schodz? pod ziemi? i przekszta?caj? si? w poczwark? os?oni?t? kokonem. Po 25 dniach wyl?ga si? nowe pokolenie i cykl rozpoczyna si? od pocz?tku. W ciagu roku mog? wyst?pi? nawet 3 cykle rozwojowe.

Rozmna?anie

fot. A. Sta?kowiak

A. Sta?kowiak

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-05-13 (16100 odsłon)