Skar?yski Wortal Turystyczny
  Zarejestruj się   | Strona Główna |     | Albumy |     | Forum |     | Artykuły |     | Poczta |              

           

   Turystyka
Strona G?ówna

HistoriaShow/Hide content
tree-T.gif Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Osada Kamienna do pocz?tku XXw
tree-T.gif Osada Kamienna 1914 - 1918
tree-T.gif Historia w datach
tree-T.gif Pomnik powsta?ców
tree-T.gif Przewa? staszicowski
tree-L.gif Trakt
tree-T.gif Bli?ynShow/Hide content
tree-T.gif Rozwój
tree-T.gif Górnictwo
tree-T.gif Jagie??o w Blizynie
tree-T.gif Gazeta z 1923r
tree-L.gif Monety
tree-T.gif MostkiShow/Hide content
tree-L.gif Historia
tree-T.gif ParszówShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-T.gif SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Zarys Historii 1
tree-L.gif Zarys Historii 2
tree-T.gif ??cznaShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-L.gif InneShow/Hide content
tree-T.gif ?ZP AK PONURY
tree-T.gif Najstarsze domostwo
tree-L.gif Pseudonim OSET
Szlaki turystyczneShow/Hide content
tree-T.gif Objasnienia
tree-T.gif Szlaki pieszeShow/Hide content
tree-T.gif Wykaz szlaków pieszych
tree-T.gif Szlak czerwony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty
tree-T.gif ?ladami górników
tree-T.gif Szlak zielony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty 2
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki roweroweShow/Hide content
tree-T.gif Berlin - Lwów
tree-T.gif Szlak niebieski
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki konneShow/Hide content
tree-L.gif 80km konno
tree-L.gif WycieczkiShow/Hide content
tree-T.gif Le?nymi ?cie?kami
tree-T.gif W Lany Poniedzia?ek
tree-T.gif Kierz, Szyd?owiec ...
tree-T.gif Cel wycieczki…I??a
tree-T.gif Turystyka sp?ywowa
tree-T.gif Jastrz?b-Or?ów
tree-L.gif Wycieczka na ?ysic?
PTTK Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Regulamin odznak
tree-T.gif PTTKShow/Hide content
tree-T.gif Terminarz
tree-T.gif KronikaShow/Hide content
tree-T.gif XXXI Rajd BAB
tree-T.gif XIV Maraton Konecki
tree-T.gif VI Rajd Wiosenny
tree-L.gif X Rajd Miko?ajkowy
tree-L.gif 25 lat PTTK
MuzeaShow/Hide content
tree-T.gif Lista zabytków
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Sanktuarium
tree-T.gif M. Zag??bia Staropolskiego
tree-T.gif Izba Pami?ci
tree-L.gif Muzeum Wsi Kieleckiej
GeologiaShow/Hide content
tree-T.gif Mapa geologiczna
tree-T.gif Jaskinie
tree-T.gif Sztolnie
tree-T.gif Kamienio?omyShow/Hide content
tree-T.gif Lista kamien.
tree-L.gif Kopulak
tree-L.gif G?azy narzutoweShow/Hide content
tree-T.gif G?az w Kierzu
tree-L.gif Skandynawski przybysz
ZabytkiShow/Hide content
tree-T.gif Mapa zabytków
tree-T.gif Zabytki technikiShow/Hide content
tree-T.gif Co i gdzie
tree-T.gif Starachowice
tree-T.gif Bobrza
tree-L.gif Nietulisko Fabryczne
tree-T.gif KapliczkiShow/Hide content
tree-L.gif Bukowa Góra
tree-T.gif Triangul
tree-T.gif Zalew Bzi?ski
tree-T.gif Rejon umocniony
tree-T.gif Dru?niczówka
tree-T.gif SynagogiShow/Hide content
tree-T.gif Samsonów
tree-L.gif Skar?ysko
tree-T.gif Cmentarze ?ydowskieShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-L.gif Bodzentyn
tree-T.gif PomnikiShow/Hide content
tree-L.gif Klonów
tree-T.gif ZamkiShow/Hide content
tree-T.gif Dwór obronny w Modliszewicach
tree-T.gif Bodzentyn
tree-T.gif I??a
tree-T.gif Kurozw?ki
tree-T.gif Szyd?owiec
tree-T.gif Podzamcze Piekoszowskie
tree-L.gif Janowiec
tree-T.gif W?chockShow/Hide content
tree-T.gif Cystersi. Krowy, rudy i organy
tree-T.gif Pa?ac Schoenbergów
tree-L.gif Trzy rzuty beretem od Starachowic
tree-T.gif Ko?cio?yShow/Hide content
tree-T.gif Ko?cio?y
tree-T.gif ?wi?ta Katarzyna
tree-T.gif Ko?ció? farny ?w. Zygmunta
tree-L.gif Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP
tree-L.gif Staro?ytne skarby Ponidzia
Baza noclegowaShow/Hide content
tree-T.gif Hotele
tree-T.gif AgroturystykaShow/Hide content
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Bli?yn
tree-T.gif Suchedniów
tree-T.gif Ko?oma?
tree-L.gif Parszów
tree-L.gif Zajazdy
Skar?yskie Tow.CyklistówShow/Hide content
tree-T.gif O nas - Cyklistach
tree-T.gif Kolejarze w Sielpi
tree-T.gif VII Skar?yski Rajd Rowerowy
tree-T.gif XIII Konecki Maraton
tree-T.gif IV Rajd Rowerowy
tree-L.gif XIV Konecki Maraton Rowerowy
Gdzie na weekendShow/Hide content
tree-T.gif Chlewiska
tree-T.gif Topornia
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Kapkazy
tree-L.gif Radkowice

Zawrto?? Wortalu

Top
Polskie Towarzystwo HistoryczneShow/Hide content
· Rocznik 2010

   Dzia? przyrodniczy
Flora i Fauna
RoslinyShow/Hide content
tree-T.gif Czermie? b?otna
tree-T.gif Przylaszczka
tree-T.gif Okratek australijski
tree-T.gif Skar?yskie orchidee
tree-T.gif Wiosenne grzyby
tree-T.gif Orlik pospolity
tree-T.gif Borowik ceglastopory
tree-T.gif D?brówka roz?ogowa
tree-T.gif Ro?linne drapie?niki
tree-T.gif Brzoza czarna
tree-L.gif Czarcik?s ??kowy
Zwierz?taShow/Hide content
tree-T.gif PtakiShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna Skar?yskaShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna
tree-T.gif Uzupe?nienie I
tree-L.gif Uzupe?nienie II
tree-T.gif B?czek
tree-T.gif B?k
tree-T.gif Biegus zmienny
tree-T.gif Brodziec krwawodzioby
tree-T.gif G?? zbo?owa
tree-T.gif Grubodziób
tree-T.gif Jarz?bek
tree-T.gif Jemio?uszka
tree-T.gif Kaczka czernica
tree-T.gif Kokoszka
tree-T.gif Dzi?cio? du?y
tree-T.gif Dzierzba g?siorek
tree-T.gif Kopciuszek
tree-T.gif Jaskó?ka dymówka
tree-T.gif Ba?ant ?ownyShow/Hide content
tree-T.gif Opis gatunku
tree-L.gif Obserwacje
tree-L.gif Kruk - Corvus corax L.
tree-T.gif OwadyShow/Hide content
tree-T.gif Pok?onnik kamilla
tree-T.gif Ziele?czyk ostr??ynowiec
tree-T.gif Modraszek argiades
tree-T.gif Górówka meduza
tree-T.gif Strz?potek soplaczek
tree-T.gif Przeplatka aurinia
tree-T.gif Dostojka akwilionaris
tree-T.gif Pasyn lucylla
tree-T.gif Tygrzyk paskowany
tree-T.gif Klecanka polna
tree-T.gif Poskrzypka liliowa
tree-T.gif Trzyszcz piaskowy
tree-T.gif Trzyszcz polny
tree-T.gif Bujanka
tree-T.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif Bielinek rzepnik
tree-T.gif Modraszek teleius
tree-T.gif Wa?ka p?askobrzucha
tree-T.gif Moszenica wierzbówka
tree-T.gif Przeziernik osowiec
tree-T.gif ?anocha pobrz?cz
tree-T.gif Biegacz skórzasty
tree-T.gif Czerwo?czyk fioletek
tree-T.gif ?wierszcz polny
tree-L.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif SsakiShow/Hide content
tree-T.gif BobryShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-T.gif Ole?nica
tree-L.gif Lubianka
tree-T.gif Wydry
tree-L.gif Wilki
tree-L.gif GadyShow/Hide content
tree-T.gif Padalec zwyczajny
tree-L.gif ?mija zygzakowata

Ochrona Przyrody
Parki KrajobrazoweShow/Hide content
tree-T.gif Suchedniowski
tree-L.gif Sieradowicki
RezerwatyShow/Hide content
tree-T.gif Barcza
tree-T.gif Rezerwat Cisa A
tree-T.gif Rezerwat Cisa B
tree-T.gif Ciechostowice
tree-T.gif Dalejów
tree-T.gif W dolinie Krasnej
tree-T.gif ?winia Góra
tree-T.gif ?winia Góra (EN)
tree-T.gif Rydno
tree-T.gif Kamie? Michnowski
tree-T.gif Wykus
tree-T.gif Ska?y w Krynkach
tree-L.gif Góra Grodowa
Pomnik przyrodyShow/Hide content
tree-T.gif Ska?ka Rejowska
tree-T.gif Bukowa Góra
tree-L.gif "Cyga?ska Kapa" i "Bia?y Kamie?"
Ciekawe miejscaShow/Hide content
tree-T.gif Diabelska Karczma
tree-T.gif Puszcza ?wi?tokrzyska
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzyzu
tree-T.gif Uroczysko "Pi?ty"
tree-T.gif Platforma na go?oborzu
tree-T.gif Bór mieszany
tree-T.gif Wiosenne motyle
tree-T.gif Bezimienny strumyk
tree-T.gif Bartek umiera
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Radkowice
tree-L.gif Kapkazy

Woda
RzekiShow/Hide content
tree-T.gif Rzeka ?arnówka
tree-T.gif Dzieje rzeki Kamiennej
tree-L.gif Strumie? Kaczka
Gdzie na rybyShow/Hide content
tree-T.gif Ryby w okolicy
tree-T.gif Cha?cza
tree-T.gif Brody I??eckie
tree-T.gif Ja?le
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Piachy
tree-T.gif Rejów
tree-T.gif Suchedniów
tree-L.gif Zbo?enna
Opowie?ci z dnaShow/Hide content
tree-T.gif W?dkarska choroba
tree-L.gif Sobota na Brodach

   Inne informacje
Gminy Powiatu
Skarzysko-Kamienna
Skar?ysko Ko?cielne
SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-T.gif Historia w XXw
tree-L.gif Us?ugi
??cznaShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-L.gif Us?ugi
Blizyn

Ciekawostki
Z naszych wyprawShow/Hide content
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzy?u
tree-T.gif Z lotu ptaka
tree-T.gif Rajd SH Kotwica
tree-T.gif Prastary las
tree-T.gif Road Runners
tree-T.gif Wielka tajemnica Emeryka
tree-T.gif W?skotorówk? do Lipia
tree-T.gif Wykus 2006
tree-T.gif Motocross Bli?yn
tree-T.gif Nepomuki regionu
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Redakcja przy pracy...
tree-T.gif Tablice BHP w Starachowicach
tree-T.gif KTD-458 ORP "Odwa?ny"
tree-T.gif XII Jarmark I??ecki
tree-T.gif Bieg prze?ajowy w Bli?ynie
tree-T.gif ?wi?to Herbaty i Kawy
tree-T.gif Zalejowa
tree-T.gif Ja lubie je??
tree-T.gif Jak to licznik ...
tree-T.gif 11.11.2006
tree-T.gif Wycieczka na ?ysic?
tree-T.gif Dzionie rakowskie
tree-T.gif Mostki inaczej
tree-L.gif Plener Malarski
KoncertyShow/Hide content
tree-T.gif Orkiestry D?te
tree-L.gif Koncerty Bli?y?skieShow/Hide content
tree-L.gif Ratujemy ko?ció?ek ?w. Zofii

Wywiady, artyku?yShow/Hide content
tree-T.gif Wykreowa? mark?
tree-T.gif Ja o tym nie marzy?em
tree-T.gif Wyspy nie oddamy
tree-T.gif Wspom. P. ?wierczy?skiego
tree-T.gif Klaster turystyczny
tree-L.gif Wyk?ad dr Piotra Kardysia


   Ankiety/Sondy
Czy wiesz co to Rydno?

Wiem od dawna
Dowiedzia?em si? na Pikniku
Nie mam poj?cia



Wyniki
Ankiety

Głosów 2386

   Dodatki
Wpisz się do Księgi

Filmoteka

Nasza Ekipa

Forum dyskusyjne

Kalendarz

Napisz Newsa

Kontakt

Co w Wortalu

Prenumerata biuletynu

Archiwum Newsów

Szukaj w Wortalu

Poleć Nasz Wortal


   Galerie Wortalu

DSCF5960_pocz.jpg
  
IMG_4204M.JPG
  
134_3437_m.JPG
  
DSCF1505.JPG
  
DSCF3669_traba_km.jpg
  
prez1.jpg
  
8.jpg
  
pien_2008_11_09_6943_km.jpg
  
rydno_film_2009_05_08_8654_km.jpg
  
nietulisko2007_0823(018)_km.jpg
  
DSCF7130_Rydno-19.JPG
  
goscie2.jpg
  
2~0.jpg
  
DSCF6077_nski.png
  
barbarka.jpg
  
sw_krzyz_2007_12_30_1485.jpg
  
DSCF5891_okno.jpg
  
rajd_t.jpg
  
janowiec2007_0819(028)_panorama.jpg
  
DSCF5483_torfowisko_ambona2.jpg
  
DSCF8999_slad_zerowania.jpg
  
DSCF6607.JPG
  
tumlin_kamienie.jpg
  
polanka.png
  
IMG_5703_x.JPG
  



Zamek w Bodzentynie
zbudowany w II po?owie XIV wieku, obecnie pozostaj?cy w stanie ruiny



Ruiny bodzenty?skiego zamku po?o?one s? na stromym brzegu rzeki Psarki. Od pocz?tku swoich dziejów zamek by? cz?sto rozbudowywany przez kolejnych w?a?cicieli - biskupów krakowskich, do dzi? jednak widoczne s? jeszcze mury pierwotnej budowli ?redniowiecznej.



Fot. P.W??yk


Rezydencja krakowskich biskupów, znajdowa?a si? w Krakowie. Jednak z uwagi na fakt, ?e krakowscy infu?aci byli w?a?cicielami ogromnych dóbr ziemskich, które nale?a?o dogl?da?, musieli posiada? tak?e inne siedziby, zwi?zane z terenem, gdzie dobra te si? znajdowa?y. W rejonie Gór ?wi?tokrzyskich jedn? a zarazem pierwsz? z takich siedzib by? dwór w Tarczku, którego ?ladów jak na razie nie uda?o si? dot?d odnale?? (istniej? jedynie wzmianki w dokumentach). Na pocz?tku wieku XIV biskup Bodzanta Jankowski herbu Ró?a z Jankowa opu?ci? Tarczek i zbudowa? drewniany dwór na wzniesieniu nad rzek? Psark?.

Za?o?y? te? w pobli?u miasto w 1355r (na gruntach wsi Tarczek), które od jego imienia nazwano Bodzentynem (Bodzancino, Bo??cinem, Bodz?cinem), wkrótce sta?o si? ono centrum maj?tków biskupich, a z czasem przej??o te? funkcje handlowe i us?ugowe po chyl?cym si? ku upadkowi Tarczku. W samym Bodzentynie w 1355 roku biskup Bodzenta wybudowa? równie? ko?ció? parafialny pod wezwaniem Wniebowzi?cia Naj?wi?tszej Marii Panny i ?w. Stanis?awa Biskupa M?czennika.


Fot. P.W??yk


Drewniany dwór Bodzenty szybko jednak uleg? zniszczeniu, dlatego w II po?owie XIV w. (prawdopodobnie 1367-1378 ) z inicjatywy biskupa Floriana z Mokraska herbu Jelita postawiono na wzgórzu murowany zamek w kszta?cie podkowy, otoczony fos? i wpleciony w miejskie fortyfikacje Bodzentyna. W tym okresie jak równie? przez kilka nast?pnych stuleci stanowi? on ulubione miejsce pobytu biskupów. Jednym z najznamienitszych wydarze? w historii zamku by?a wizyta, jak? odby? w 1410 r. król W?adys?aw Jagie??o pod??aj?c na pielgrzymk? na ?wi?ty Krzy? przed bitw? pod Grunwaldem. Przyj?? on wówczas w Bodzentynie pos?ów z Pomorza.

„Zamek musia? by? wygodny i du?y, skoro Jagie??o udaj?c si? w r. 1410 na Krzy?aków, z ca?ym dworem przez dwa dni tu go?ci?, przyjmuj?c pos?ów od o?ciennych ksi???t”. (A.Jankowski; Wycieczki po kraju)

XV i XVI w. to czas niebywa?ego rozkwitu zamku. Pierwszej jego rozbudowy dokona? Zbigniew Ole?nicki po wielkim po?arze Bodzentyna z 1413 r. Pod koniec XV w. kardyna? Fryderyk Jagiello?czyk dobudowa? od wschodu nowe reprezentacyjne skrzyd?o mieszkalne z wie?yczkami w których znajdowa?y si? latryny i klatka schodowa. Prace budowlane kontynuowali w ci?gu XVI wieku kolejni biskupi: Jan Konarski, Piotr Tomicki, Franciszek Krasi?ski oraz Piotr Myszkowski którzy stopniowo nadawali ca?o?ci cechy stylu renesansowego. Ca?o?ci? prac kierowa? w?oski architekt, Jan Balcer. Oprócz trzykondygnacyjnego g?ównego gmachu, powsta?y wtedy dwa inne obiekty, przeznaczone dla go?ci i dla s?u?by. Zaprojektowane wtedy elewacje by?y bardzo nowoczesne. W sk?ad kompleksu wchodzi? równie? ogród w?oski rozci?gaj?cy si? od zamku do terenu pobliskiego ko?cio?a, zwierzyniec oraz kilkana?cie ró?norodnych budynków gospodarczych na podzamczu np. piekarnia, wozownia, rze?nia itp. Posiada? tak?e wie?? wykorzystywan? jako wi?zienie.



Ostatnia znacz?ca przebudowa zamku mia?a miejsce w latach 1657-1691, pod przewodnictwem biskupów: Jakuba Zadzika, Piotra Gembickiego, Piotra Tylickiego, Marcina Szyszkowskiego, Andrzeja Trzebickiego i Jana Ma?achowskiego. Budowla uzyska?a wówczas form? barokow?. Obecnie zachowa?y si? wysokie ?ciany z otworami okiennym, (niektóre z obramowaniami na których wida? herby Na??cz i ?lepowron) oraz XVII-wieczny portal wykonany z czerwonego piaskowca.


Fot. P.W??yk


Przed portalem le?? szcz?tki kamiennego mostu. W dole rzeka Psarka tworzy kilka niewielkich rozlewisk zwanych sadzawkami, prowadzi tam ?cie?ka oraz drewniane mostki, które równie? warto zobaczy?. Podobno kiedy biskupstwo krakowskie obj?? Jakub Zadzik, zaciek?y wróg reformacji, w podziemiach zamkowych (wie?y) wi?zi? arian i kalwinów. Jedna z mrocznych historii opowiada o wi??niu, który g?odzony w celi zjad? swoje "heretyckie ksi?gi", z którymi zosta? zamkni?ty.

Ostatnim inwestorem w bodzenty?skiej rezydencji by? w 2 po?. XVIII w. biskup Kajetan So?tyk, zatrudniaj?cy wybitnego architekta, Jakuba Fontan?.

„...prowadzi? tu dwór wystawny i ochoczo podejmowa? liczne zawsze grono goszcz?cych” ( Bodzentyn, w: S?ownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów s?owia?skich, t. 1)

Zamek zacz?? podupada? ju? od czasu powstania w Kielcach biskupiego pa?acu. Jednak prawdziwy upadek nale?y upatrywa? od 1789 r. Kiedy to Sejm Czteroletni zdecydowa? o upa?stwowieniu biskupich dóbr. Po rozbiorach Polski w?adze zaborcze przeznaczy?y go na spichlerz, a pó?niej na szpital wojskowy, istniej?cy do 1814 roku.

„Ca?y gmach zamkowy pierwotnie mia? styl gotycki, ale w pocz?tkach XVI w. bp. Konarski zaprowadzi? zmiany w kierunku odrodzeniowym, tak, ?e zamek z obronnego sta? si? raczej pa?acem rezydencjonalnym. Ostatnim biskupem mieszkaj?cym w zamku by? Kajetan So?tyk. Potem gmach by? kolejno spichlerzem, szpitalem wojskowym – wreszcie jak do dzi? - ruin?” (T. Dybczy?ski, Ilustrowany przewodnik po ?ysogórach, Warszawa 1923, s. 159)


Fot. Pawe? Rzuchowski


Po 1814r budowl? opuszczono, zamek sta? si? „magazynem” darmowego budulca dla okolicznych wsi, doprowadzaj?c go w ten sposób do ruiny. Pod ochron? trafi? dopiero w 1902 roku, jednak nigdy ju? nie wróci? do dawnej ?wietno?ci.


Fot. Pawe? Rzuchowski


Ostatnio prowadzono prace badawcze zako?czone powstaniem dokumentacji naukowej i projektowo-konserwatorskiej. Celem prac by?o zachowanie i zabezpieczenie zamku w stanie tak zwanej „trwa?ej ruiny".


Galeria zdj??


?ród?a:
1. T. Bali?ski, M. Lipi?ski, Staro?ytna Polska pod wzgl?dem historycznym, jeograficznym
i statystycznym opisana, Warszawa 1844, s. 310
2. M. Kami?ska, Nazwy miejscowe województwa kieleckiego, Warszawa, Kraków 1984, s. 170
3. A. Janowski, Wycieczki po kraju, t. 1, Warszawa 1908, s. 65
4. T. Jurasz, Zamki i ich tajemnice, Warszawa 1972, s. 249
5. Bodzentyn, w: S?ownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów s?owia?skich, t. 1,
pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, W. Walewskiego, Warszawa 1880, s. 274
6. T. Dybczy?ski, Ilustrowany przewodnik po ?ysogórach, Warszawa 1923, s. 159
7. Wikipedia








Opracowa?: Polo

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-04-25 (13291 odsłon)

[ Wróć ]

Theme Design© 2004(c) by: Lorkan Themes

Wszystkie znaki © nale?a do ich prawowitych w?ascicieli
PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL.
PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Powered by TURBO NUKE PL

Tworzenie strony: 0.10 sekund


TOP SWIETOKRZYSKIE !