Niegdy? wzd?u? pracowitej rzeki Kamiennej wiód? szlak ?acz?cy Skar?ysko z W?chockiem. Do dzi? zachowa?y si? jego fragmenty wyk?adane polnymi otoczakami, którymi biegnie niebieski szlak rowerowy (fragment szlaku rowerowego Berlin - Lwów). Niedaleko m?yna w Szczepanowie przy trakcie sta?a pono? karczma, w której w?drowcy mogli si? posili? i odpocz?? przed dalsz? drog?. Nie by?a to jednak zwyk?a karczma, a sta?o si? tak dlatego, ze karczm? opanowa?y biesy. Zlatywa?y si? o pó?nocy do karczmy i urz?dza?y swoje harce. Przy diabelskiej muzyce ta?czono i pito na umór. O ?wicie wszystko cich?o by zacz?? si? nast?pnej nocy. Trwa?o to jednak do czasu. Pewnej nocy, gdy zabawa trwa?a w najlepsze a deski trzeszcza?y od podkakuj?cych biesów niebo poczernia?o, ksi??yc znikn?? za chmurami i ciemno?? przeszy?y b?yskawice. Od grzmotów ziemia zatrz?s?a si? a potem rozst?pi?a kryj?c w swych czelu?ciach karczm? wraz ze skowycz?cymi biesami. W miejscu, gdzie sta?a karczma, pozosta? dó?. Ludzie starali si? omija? to miejsce i w?drowali traktem tylko za dnia. Noc? nikt nie?mia? si? tu zapu?ci?.
Z czasem dó? wype?ni?a woda tworz?c ma?e jeziorko ?ródle?ne. Rozpocz?? si? okres powolnych zmian, które naukowo nazywamy sukcesj?. Do jeziorka opada?y li?cie, gromadzi?y sie odpadki organiczne i przez stulecia "dziura po karczmie" wyp?yci?a si? i sta?a terenem bagnistym.
|
Kopula?cie uwypuklone centrum torfowiska obejmuje bagienna otoczka |
fot. A. Sta?kowiak |
Jaki obraz przedstawia to miejsce dzisiaj. Zaopatrzeni w sprz?t udali?my si? z Masterem w to dziwne miejsce. I có? sie okaza?o - na miejscu znale?li?my wspaniale wykszta?cone, wr?cz podr?cznikowe torfowisko wysokie. Torfowiska takie powstaj? w wyniku narastania z?o?a torfowego i odci?cia jego ro?linno?ci od wód gruntowych. Mog? tu wystepowa? jedynie ro?liny o ma?ych wymaganiach ze wzgl?du nawysokie zakwaszenie ?rodowiska i wyst?puj?cy przy tym sta?y niedobór przyswajalnych dla ro?lin sk?adników mineralnych: azot, fosfor, wap?, potas. Musz? by? jednocze?nie odporne na zalanie, susz? i zakwaszenia. Torfowiska wysokie wyst?puj? w miejscach charakteryzuj?cych si? s?ab? przepuszczalno?ci? gruntów, na obszarach zasilanych wy??cznie wod? deszczow?. W pocz?tkowym okresie rozwoju torfowiska wysokiego bujnie rozrastaj? si? k?py du?ych mchów (np. mchu p?onnika), dodatkowo zatrzymuj?ce wod?. W?ród takich pionierskich mchów zaczynaj? pojawia? si? mchy torfowce, b?d?ce ro?linami torfotwórczymi, które dzi?ki swojej budowie wewn?trznej, przypominaj?cej g?bk?, zdolne s? do zatrzymywania ogromnych ilo?ci wody. Charakterystycznymi gatunkami ro?lin spotykanymi na torfowiskach wysokich s?: liczne gatunki mchów torfowców, rosiczka okr?g?olistna, i we?nianka. Z czasem na bezle?nym torfowisku wysokim zaczynaj? pojawia? si? rzadkie, kar?owate sosny i powstaje nieco suchsze torfowisko wysokie typu le?nego.
W ten sposób prawdopodobnie powsta?o nasze torfowisko. Zag??bienie terenu w którym si? mie?ci ma kszta?t regularnego ko?a o ?rednicy oko?o 40 metrów (mierzyli?my krokami). Wspaniale widoczne jest przej?cie od suchego boru - dawniej zapewne chrobotkowego - do typowego torfowiska wysokiego. Powsta?o szereg koncentrycznych kr?gów skupiaj?cych okre?lon? ro?linno??. Prze?led?my te zmiany pod??aj?c od drogi (dawny trakt) ku centrum torfowiska. Wraz zmniejszaniem wysoko?ci i co za tym idzie ze wzrostem uwilgotnienia pod?o?a pojawiaj? si? sity i turzyce. Wokó? torfowiska widoczne jest wyra?ne zabagnione obni?enie typowe dla torfowisk wysokich, okresowo wype?nione wod?, prawie pozbawione ro?linno?ci z wyj?tkiem k?p tataraku, który preferuje takie ?rodowisko. Nast?pnie przy brzegu wewnetrznym obni?enia znów pojawiaj? si? turzyce.
|
Toje?? bukietowa Lysimachia thyrsiflora |
fot. A. Sta?kowiak |
Powierzchnia nieco si? wznosi i widzimy kr?g toje?ci bukietowej, której biotopem s? w?a?nie bagna i brzegi zbiorników wodnych. Ro?nie tu tak?e we?nianka i siedmiopalecznik b?otny.
|
Siedmiopalecznik b?otny Potentilla palustris |
fot. A. Sta?kowiak |
?rodek torfowiska opanowa?y mchy: w obni?eniach torfowce a na wzniesieniach p?onniki.
|
Torfowce na tle p?onników |
fot. A. Sta?kowiak |
|
?rodek torfowiska zajmuj? unosz?ce si? na ple mchy |
fot. A. Sta?kowiak |
Tu stwierdzili?my tak?e wyst?powanie chronionej rosiczki okr?g?olistnej.
|
Rosiczka okr?g?olistna Drosera rotundifolia w?ród p?onników |
fot. A. Sta?kowiak |
Centrum torfowiska to p?ywaj?ce p?o utworzone z mchów, turzyc i we?nianki. Unosimy si? na poduchach mchów jak na "?ó?ku wodnym" - przy ka?dym kroku poruszaj? si? rosn?ce tu drzewa: kilkunastoletnie sosny i brzozy. Starsze drzewa nie maj?c odpowiedniego oparcia przewracaj? si? pod naporem wiatru, a ich miejsce zajmuj? m?ode siewki. Spo?ród zwierz?t zauwa?yli?my m?od? jaszczurk? ?yworodn?, ?limaki bezskorupowe, drobne motyle, komary.
"Diabelska Karczma" jest w istocie miejscem niezwyk?ym. Wytworzy?o si? tu bowiem klasyczne torfowisko wysokie o soczewkowatym przekroju - obiekt o szczególnych walorach przyrodniczych i dydaktycznych. Podczas swoich w?drówek spotka?em si? z podobnym torfowiskiem jakim jest rezerwat ?cis?y "Torfowisko wysokie "Wo?osate", znajduje si? tu? przy drodze Ustrzyki Górne - Wo?osate. Usytuowanie torfowiska tu? przy szlaku rowerowym nadaj? mu rang? atrakcji turystycznej. Jednocze?nie jest to nowe stanowisko rosiczki w naszym powiecie. Nale?y podj?? kroki w celu ochrony tego cennego obiektu przyrodniczego.
|
Dokumentowanie |
fot. A. Sta?kowiak |
|
Nale?a?o sfotografowa? ka?dy gatunek |
fot. Master |
Wykorzystano:
1. http://www.wigry.win.pl/kwartalnik/nr8_torf.htm
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Torfowisko_wysokie
3. http://www.twojebieszczady.pl/warto/torfowisko.php
A. Sta?kowiak
Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.