Skar?yski Wortal Turystyczny
  Zarejestruj się   | Strona Główna |     | Albumy |     | Forum |     | Artykuły |     | Poczta |              

           

   Turystyka
Strona G?ówna

HistoriaShow/Hide content
tree-T.gif Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Osada Kamienna do pocz?tku XXw
tree-T.gif Osada Kamienna 1914 - 1918
tree-T.gif Historia w datach
tree-T.gif Pomnik powsta?ców
tree-T.gif Przewa? staszicowski
tree-L.gif Trakt
tree-T.gif Bli?ynShow/Hide content
tree-T.gif Rozwój
tree-T.gif Górnictwo
tree-T.gif Jagie??o w Blizynie
tree-T.gif Gazeta z 1923r
tree-L.gif Monety
tree-T.gif MostkiShow/Hide content
tree-L.gif Historia
tree-T.gif ParszówShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-T.gif SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Zarys Historii 1
tree-L.gif Zarys Historii 2
tree-T.gif ??cznaShow/Hide content
tree-L.gif Zarys Historii
tree-L.gif InneShow/Hide content
tree-T.gif ?ZP AK PONURY
tree-T.gif Najstarsze domostwo
tree-L.gif Pseudonim OSET
Szlaki turystyczneShow/Hide content
tree-T.gif Objasnienia
tree-T.gif Szlaki pieszeShow/Hide content
tree-T.gif Wykaz szlaków pieszych
tree-T.gif Szlak czerwony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty
tree-T.gif ?ladami górników
tree-T.gif Szlak zielony
tree-T.gif Szlak ?ó?ty 2
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki roweroweShow/Hide content
tree-T.gif Berlin - Lwów
tree-T.gif Szlak niebieski
tree-L.gif Szlak czarny
tree-T.gif Szlaki konneShow/Hide content
tree-L.gif 80km konno
tree-L.gif WycieczkiShow/Hide content
tree-T.gif Le?nymi ?cie?kami
tree-T.gif W Lany Poniedzia?ek
tree-T.gif Kierz, Szyd?owiec ...
tree-T.gif Cel wycieczki…I??a
tree-T.gif Turystyka sp?ywowa
tree-T.gif Jastrz?b-Or?ów
tree-L.gif Wycieczka na ?ysic?
PTTK Skar?yskoShow/Hide content
tree-T.gif Regulamin odznak
tree-T.gif PTTKShow/Hide content
tree-T.gif Terminarz
tree-T.gif KronikaShow/Hide content
tree-T.gif XXXI Rajd BAB
tree-T.gif XIV Maraton Konecki
tree-T.gif VI Rajd Wiosenny
tree-L.gif X Rajd Miko?ajkowy
tree-L.gif 25 lat PTTK
MuzeaShow/Hide content
tree-T.gif Lista zabytków
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Sanktuarium
tree-T.gif M. Zag??bia Staropolskiego
tree-T.gif Izba Pami?ci
tree-L.gif Muzeum Wsi Kieleckiej
GeologiaShow/Hide content
tree-T.gif Mapa geologiczna
tree-T.gif Jaskinie
tree-T.gif Sztolnie
tree-T.gif Kamienio?omyShow/Hide content
tree-T.gif Lista kamien.
tree-L.gif Kopulak
tree-L.gif G?azy narzutoweShow/Hide content
tree-T.gif G?az w Kierzu
tree-L.gif Skandynawski przybysz
ZabytkiShow/Hide content
tree-T.gif Mapa zabytków
tree-T.gif Zabytki technikiShow/Hide content
tree-T.gif Co i gdzie
tree-T.gif Starachowice
tree-T.gif Bobrza
tree-L.gif Nietulisko Fabryczne
tree-T.gif KapliczkiShow/Hide content
tree-L.gif Bukowa Góra
tree-T.gif Triangul
tree-T.gif Zalew Bzi?ski
tree-T.gif Rejon umocniony
tree-T.gif Dru?niczówka
tree-T.gif SynagogiShow/Hide content
tree-T.gif Samsonów
tree-L.gif Skar?ysko
tree-T.gif Cmentarze ?ydowskieShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-L.gif Bodzentyn
tree-T.gif PomnikiShow/Hide content
tree-L.gif Klonów
tree-T.gif ZamkiShow/Hide content
tree-T.gif Dwór obronny w Modliszewicach
tree-T.gif Bodzentyn
tree-T.gif I??a
tree-T.gif Kurozw?ki
tree-T.gif Szyd?owiec
tree-T.gif Podzamcze Piekoszowskie
tree-L.gif Janowiec
tree-T.gif W?chockShow/Hide content
tree-T.gif Cystersi. Krowy, rudy i organy
tree-T.gif Pa?ac Schoenbergów
tree-L.gif Trzy rzuty beretem od Starachowic
tree-T.gif Ko?cio?yShow/Hide content
tree-T.gif Ko?cio?y
tree-T.gif ?wi?ta Katarzyna
tree-T.gif Ko?ció? farny ?w. Zygmunta
tree-L.gif Ko?ció? Wniebowzi?cia NMP
tree-L.gif Staro?ytne skarby Ponidzia
Baza noclegowaShow/Hide content
tree-T.gif Hotele
tree-T.gif AgroturystykaShow/Hide content
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Bli?yn
tree-T.gif Suchedniów
tree-T.gif Ko?oma?
tree-L.gif Parszów
tree-L.gif Zajazdy
Skar?yskie Tow.CyklistówShow/Hide content
tree-T.gif O nas - Cyklistach
tree-T.gif Kolejarze w Sielpi
tree-T.gif VII Skar?yski Rajd Rowerowy
tree-T.gif XIII Konecki Maraton
tree-T.gif IV Rajd Rowerowy
tree-L.gif XIV Konecki Maraton Rowerowy
Gdzie na weekendShow/Hide content
tree-T.gif Chlewiska
tree-T.gif Topornia
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Kapkazy
tree-L.gif Radkowice

Zawrto?? Wortalu

Top
Polskie Towarzystwo HistoryczneShow/Hide content
· Rocznik 2010

   Dzia? przyrodniczy
Flora i Fauna
RoslinyShow/Hide content
tree-T.gif Czermie? b?otna
tree-T.gif Przylaszczka
tree-T.gif Okratek australijski
tree-T.gif Skar?yskie orchidee
tree-T.gif Wiosenne grzyby
tree-T.gif Orlik pospolity
tree-T.gif Borowik ceglastopory
tree-T.gif D?brówka roz?ogowa
tree-T.gif Ro?linne drapie?niki
tree-T.gif Brzoza czarna
tree-L.gif Czarcik?s ??kowy
Zwierz?taShow/Hide content
tree-T.gif PtakiShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna Skar?yskaShow/Hide content
tree-T.gif Awifauna
tree-T.gif Uzupe?nienie I
tree-L.gif Uzupe?nienie II
tree-T.gif B?czek
tree-T.gif B?k
tree-T.gif Biegus zmienny
tree-T.gif Brodziec krwawodzioby
tree-T.gif G?? zbo?owa
tree-T.gif Grubodziób
tree-T.gif Jarz?bek
tree-T.gif Jemio?uszka
tree-T.gif Kaczka czernica
tree-T.gif Kokoszka
tree-T.gif Dzi?cio? du?y
tree-T.gif Dzierzba g?siorek
tree-T.gif Kopciuszek
tree-T.gif Jaskó?ka dymówka
tree-T.gif Ba?ant ?ownyShow/Hide content
tree-T.gif Opis gatunku
tree-L.gif Obserwacje
tree-L.gif Kruk - Corvus corax L.
tree-T.gif OwadyShow/Hide content
tree-T.gif Pok?onnik kamilla
tree-T.gif Ziele?czyk ostr??ynowiec
tree-T.gif Modraszek argiades
tree-T.gif Górówka meduza
tree-T.gif Strz?potek soplaczek
tree-T.gif Przeplatka aurinia
tree-T.gif Dostojka akwilionaris
tree-T.gif Pasyn lucylla
tree-T.gif Tygrzyk paskowany
tree-T.gif Klecanka polna
tree-T.gif Poskrzypka liliowa
tree-T.gif Trzyszcz piaskowy
tree-T.gif Trzyszcz polny
tree-T.gif Bujanka
tree-T.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif Bielinek rzepnik
tree-T.gif Modraszek teleius
tree-T.gif Wa?ka p?askobrzucha
tree-T.gif Moszenica wierzbówka
tree-T.gif Przeziernik osowiec
tree-T.gif ?anocha pobrz?cz
tree-T.gif Biegacz skórzasty
tree-T.gif Czerwo?czyk fioletek
tree-T.gif ?wierszcz polny
tree-L.gif Mieniak stru?nik
tree-T.gif SsakiShow/Hide content
tree-T.gif BobryShow/Hide content
tree-T.gif Skar?ysko
tree-T.gif Ole?nica
tree-L.gif Lubianka
tree-T.gif Wydry
tree-L.gif Wilki
tree-L.gif GadyShow/Hide content
tree-T.gif Padalec zwyczajny
tree-L.gif ?mija zygzakowata

Ochrona Przyrody
Parki KrajobrazoweShow/Hide content
tree-T.gif Suchedniowski
tree-L.gif Sieradowicki
RezerwatyShow/Hide content
tree-T.gif Barcza
tree-T.gif Rezerwat Cisa A
tree-T.gif Rezerwat Cisa B
tree-T.gif Ciechostowice
tree-T.gif Dalejów
tree-T.gif W dolinie Krasnej
tree-T.gif ?winia Góra
tree-T.gif ?winia Góra (EN)
tree-T.gif Rydno
tree-T.gif Kamie? Michnowski
tree-T.gif Wykus
tree-T.gif Ska?y w Krynkach
tree-L.gif Góra Grodowa
Pomnik przyrodyShow/Hide content
tree-T.gif Ska?ka Rejowska
tree-T.gif Bukowa Góra
tree-L.gif "Cyga?ska Kapa" i "Bia?y Kamie?"
Ciekawe miejscaShow/Hide content
tree-T.gif Diabelska Karczma
tree-T.gif Puszcza ?wi?tokrzyska
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzyzu
tree-T.gif Uroczysko "Pi?ty"
tree-T.gif Platforma na go?oborzu
tree-T.gif Bór mieszany
tree-T.gif Wiosenne motyle
tree-T.gif Bezimienny strumyk
tree-T.gif Bartek umiera
tree-T.gif Góra Che?m
tree-T.gif Radkowice
tree-L.gif Kapkazy

Woda
RzekiShow/Hide content
tree-T.gif Rzeka ?arnówka
tree-T.gif Dzieje rzeki Kamiennej
tree-L.gif Strumie? Kaczka
Gdzie na rybyShow/Hide content
tree-T.gif Ryby w okolicy
tree-T.gif Cha?cza
tree-T.gif Brody I??eckie
tree-T.gif Ja?le
tree-T.gif Mostki
tree-T.gif Piachy
tree-T.gif Rejów
tree-T.gif Suchedniów
tree-L.gif Zbo?enna
Opowie?ci z dnaShow/Hide content
tree-T.gif W?dkarska choroba
tree-L.gif Sobota na Brodach

   Inne informacje
Gminy Powiatu
Skarzysko-Kamienna
Skar?ysko Ko?cielne
SuchedniówShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-T.gif Historia w XXw
tree-L.gif Us?ugi
??cznaShow/Hide content
tree-T.gif Skrótowo
tree-T.gif Po?o?enie
tree-T.gif ?rodowisko
tree-T.gif Zabytki
tree-T.gif Osadnictwo
tree-T.gif Zarys historii
tree-L.gif Us?ugi
Blizyn

Ciekawostki
Z naszych wyprawShow/Hide content
tree-T.gif Wschód na ?wi?tym Krzy?u
tree-T.gif Z lotu ptaka
tree-T.gif Rajd SH Kotwica
tree-T.gif Prastary las
tree-T.gif Road Runners
tree-T.gif Wielka tajemnica Emeryka
tree-T.gif W?skotorówk? do Lipia
tree-T.gif Wykus 2006
tree-T.gif Motocross Bli?yn
tree-T.gif Nepomuki regionu
tree-T.gif Muzeum im. Or?a Bia?ego
tree-T.gif Redakcja przy pracy...
tree-T.gif Tablice BHP w Starachowicach
tree-T.gif KTD-458 ORP "Odwa?ny"
tree-T.gif XII Jarmark I??ecki
tree-T.gif Bieg prze?ajowy w Bli?ynie
tree-T.gif ?wi?to Herbaty i Kawy
tree-T.gif Zalejowa
tree-T.gif Ja lubie je??
tree-T.gif Jak to licznik ...
tree-T.gif 11.11.2006
tree-T.gif Wycieczka na ?ysic?
tree-T.gif Dzionie rakowskie
tree-T.gif Mostki inaczej
tree-L.gif Plener Malarski
KoncertyShow/Hide content
tree-T.gif Orkiestry D?te
tree-L.gif Koncerty Bli?y?skieShow/Hide content
tree-L.gif Ratujemy ko?ció?ek ?w. Zofii

Wywiady, artyku?yShow/Hide content
tree-T.gif Wykreowa? mark?
tree-T.gif Ja o tym nie marzy?em
tree-T.gif Wyspy nie oddamy
tree-T.gif Wspom. P. ?wierczy?skiego
tree-T.gif Klaster turystyczny
tree-L.gif Wyk?ad dr Piotra Kardysia


   Ankiety/Sondy
Czy wiesz co to Rydno?

Wiem od dawna
Dowiedzia?em si? na Pikniku
Nie mam poj?cia



Wyniki
Ankiety

Głosów 2393

   Dodatki
Wpisz się do Księgi

Filmoteka

Nasza Ekipa

Forum dyskusyjne

Kalendarz

Napisz Newsa

Kontakt

Co w Wortalu

Prenumerata biuletynu

Archiwum Newsów

Szukaj w Wortalu

Poleć Nasz Wortal


   Galerie Wortalu

DSCF2783.JPG
  
ula8.JPG
  
dzieciol01_0015.JPG
  
skam3.jpg
  
DSCF7922_kapliczka_dom_pod_lasem.jpg
  
Img_6286.jpg
  
piknik rydno 2008_2_2008_05_10_2550_pozi1_km.jpg
  
DSCF7778_brzeg.jpg
  
IMG_4875_,ale~0.JPG
  
DSCF5756_karier.jpg
  
DSCF6601.JPG
  
aurinia2007_0817(049)_gniado02_km.jpg
  
cyganska_kapa_sk_3_nawis_ja.jpg
  
IMG_4210M.JPG
  
aurinia2007_0817(019)_gasienica_km.jpg
  
dwie pary.jpg
  
aurinia2007_0817(041)_gniado03_km.jpg
  
Img_6229.jpg
  
DSCF6461_szlak_zolty-45_brzask.JPG
  
16.jpg
  
Klonow_szkola.jpg
  
dolina_kamionki_mlyn_ogonow_2007_12_02_1213_kadr.jpg
  
rydno2009_prace2.JPG
  
buczyna_z_czosnkiem.jpg
  
mostki.jpg
  



Ryby powiatu skar?yskiego.
Woda




Wody znajduj?ce si? na terenie powiatu skar?yskiego to trzy zbiorniki zaporowe – Rejów, Suchedniów,
Mostki i Bernatka, oraz rzeki – najwi?ksza z nich, Kamienna, oraz jej dop?ywy – Kamionka, ?arnówka, a tak?e mniejsze strumienie – Ja?lana, Ole?nica, ?oso?na i Ku?niczka.
Poza nimi istnieje spora liczba niewielkich stawów, torfianek i sadzawek, w których równie? ?yj? ryby.

Na terenie powiatu skar?yskiego nie prowadzono fachowych bada? ichtiologicznych, st?d praca ta jest
oparta na moich obserwacjach, zdobywanych podczas wypraw przyrodniczych i w?dkarskich, oraz informacjach uzyskanych od osób posiadaj?cych podstawowe umiej?tno?ci rozpoznawania gatunków ryb. St?d margines b??du mo?e by? do?? znaczny, co, mam nadziej?, pa?stwo mi wybacz?. Opisywanie ka?dego z gatunków wydaje mi si? niecelowe – szerokie informacje na temat ich biologii zainteresowani znajd? w bogatej literaturze. Zamiast tego postaram si? przybli?y? wyodr?bnione typy ?rodowisk wodnych i opisz? sk?ad ich ichtiofauny.


Kraina pstr?ga.


Kraina pstr?ga obejmuje górne biegi rzek o du?ym spadku wody. Wody nale??ce do tej krainy
charakteryzuje du?e natlenienie wody, jej niska temperatura, oraz silny nurt.
Na terenie naszego powiatu do krainy pstr?ga bez w?tpienia nale?? rzeka ?arnówka (wyp?ywaj?ca z lasów w okolicach rezerwatu Wykus, p?yn?ca przez Mostki a? do Micha?owa, gdzie wpada do Kamiennej, maj?ca swoje ?ród?a we wsi J?grzna Kamionka, oraz Ku?niczka. Rzeczki te nios? wod? czyst?, s? jednak ?rodowiskiem ubogim w ro?linno?? i pokarm, co w naturalny sposób ogranicza liczb? gatunków ryb tam wyst?puj?cych.
Dominuj?cym gatunkiem jest tam pstr?g potokowy Salmo trutta morpha fario (wyj?wszy Ku?niczk?, która
jednak ?wietnie nadaje si? do zarybienia tym gatunkiem). Pstr?g potokowy, drapie?na ryba osi?gaj?ca do siedemdziesi?ciu centymetrów d?ugo?ci cia?a, pi?knie ubarwiona (ciemny grzbiet, oliwkowe boki nakrapiane okr?g?ymi plamkami, czarnymi w bia?ej obwódce i czerwonymi, brzuch ciemno?ó?ty), naturalnie wyst?puje tylko w ?arnówce. Do Kamionki zosta?a z powodzeniem introdukowana kilkadziesi?t lat temu (w ksi??ce Józefa Wyganowskiego „W?dkarstwo” z 1957 roku Kamionka jest wymieniona jako jedyna rzeka w województwie kieleckim, w której wyst?puj? pstr?gi).

Kamionka.
fot. A. Sta?kowiak



W obu ciekach ryby naturalnie si? rozmna?aj?. Pstr?gi w naszych wodach tylko wyj?tkowo dorastaj? do
czterdziestu – czterdziestu pi?ciu centymetrów. Prawdopodobnie jest to spowodowane odpowiedniej przestrzeni ?yciowej i dost?pno?ci? g?ównie pokarmu w postaci owadów, wzbogacanego okresowo (wiosn?) przez ?aby i latem (czerwiec) minogami strumieniowymi, które wyst?puj? tu w du?ej ilo?ci. Pstr?gami ka?dego roku wspomniane rzeki zarybia Polski Zwi?zek W?dkarski.

G?ównymi zagro?eniami dla populacji pstr?ga s? zanieczyszczenie rzek przez ch?opów zrzucaj?cych
zawarto?? szamb, w?dkarze, k?usownicy, trzebi?cy pstr?gi podczas jesiennego tar?a za pomoc? agregatorów pr?dotwórczych, a w ci?gu ca?ego roku samo?ówkami (sznurami). Kolejnym problemem jest gwa?townie rosn?ca populacja wydr. W niewielkich ciekach wodnych ci drapie?cy czyni? wielkie spustoszenie w rybostanie.

Oprócz pstr?gów potokowych w krainie pstr?ga mo?na spotka? g?owacze bia?op?etwe Cottus gobio, kilku,
kilkunastocentymetrowe rybki, o du?ej, sp?aszczonej g?owie, koloru szaro – br?zowego, w gwarze nazywane u nas ?abi?ciekami. ?yj? one pod kamieniami, noc? ?eruj? poluj?c na owady. Niegdy? t?piono je za po?eranie ikry pstr?gów, obecnie znajduj? si? pod ochron? gatunkow?. Najwi?cej mo?na ich spotka? w górnym biegu Kamionki, w Ja?lanej, Zarnówce i ?oso?nej. Prawdopodobnie ?yj? równie? w Ku?niczce.

Kolejnym gatunkiem jest równie? chroniona prawem strzebla potokowa Phoxinus phoxinus. Niedu?a,
jaskrawo ubarwiona rybka, ?yj?ca stadnie. Samce s? szczególnie urodziwe, maj? ciemnozielone boki w czarne pr??ki i pomara?czowe p?etwy. W ci?gu roku kilkukrotnie przyst?puj? do tar?a. Popularnie s? nazywane olszówkami, ze wzgl?du na to, ?e cz?sto przebywaj? w okolicach podmy? korzeni przybrze?nych olch. Jeszcze kilkana?cie lat temu strzeble masowo wyst?powa?y w górnych biegach wszystkich naszych rzek. Ostatnio ich populacja drastycznie si? zmniejszy?a. By? mo?e zosta?y wyt?pione przez pstr?gi. Pi?? lat temu stadko strzebli spotka?em w strumyku biegn?cym z le?nej sadzawki do zalewu suchedniowskiego. Prawdopodobnie zosta?y tam zniesione z górnego biegu Kamionki przez wiosenny przybór.

Te trzy gatunki to podstawa ichtiofauny krainy pstr?ga. Oprócz nich mo?na spotka? równie? gatunki,
które wyst?puj? równie? w innych krainach. S? to przedstawiciele rodziny piskorzowatych. Piskorz Misgurnus fossilis, prowadz?ca nocny tryb ?ycia ryba, dorastaj?ca trzydziestu pi?ciu centymetrów. Ma niewielki, zako?czony w?sikami pyszczek. Jej ubarwienie to ?ó?to – br?zowe pod?u?ne pasy biegn?ce wzd?u? ca?ego cia?a. Nazwa tej tajemniczej ryby bierze si? st?d, ?e po wyj?ciu z wody za pomoc? p?cherza p?awnego wydaje piskliwy g?os. Jest te? uznawany za ?ywy barometr, przed gwa?townymi zmianami ci?nienia podp?ywaj? do powierzchni, cho? prowadz? denny tryb ?ycia. Piskorza mo?na te? spotka? w dolnych biegach rzek, a nawet torfiankach. Ma ma?e zapotrzebowanie na tlen, w razie jego braku w wodzie ?yka z powierzchni ba?ki powietrza.

Inni przedstawiciele piskorzowatych to ?liz i koza. Koza nad oczami ma dwa kolce, st?d jej nazwa.
Oba gatunki dorastaj? maksymalnie do pi?tnastu centymetrów d?ugo?ci.


Dolne biegi rzek.


Kolejne, za pstr?gow?, krainy rzek s? przypisywane: lipieniowi, brzanie i leszczowi. U nas o tych krainach
de facto nie mo?na mówi?, bo zauwa?alnie wyst?puj? one w du?ych rzekach, ale pewne odcinki Kamionki i Kamiennej z pewno?ci? odpowiadaj? ka?dej z krain. W przypadku tak niewielkich cieków, jakie wyst?puj? na terenie powiatu skar?yskiego, nie by?oby sensownym opisywanie ka?dej z krain osobno. Znacznie celniej b?dzie uj?? ichtiofaun? pod wzgl?dem reofilno?ci, czyli pr?dolubno?ci. Ryby tak przystosowa?y si? do ró?nych ?rodowisk ?ycia, ?e inne gatunki spotkamy w miejscach o silnym nurcie, inne w miejscach zacisznych.
Sztandarow? ryb? odcinków rzek nast?puj?cych po krainie pstr?ga jest lipie? Thymallus thymallus.
To ?yj?ca stadnie ryba ?ywi?ca si? owadami i niewielkimi organizmami wodnymi. Dorasta do pó? metra d?ugo?ci. Charakteryzuje j? pot??na p?etwa grzbietowa, u starszych osobników ma ona kolor intensywnie fioletowy, st?d nadana lipieniowi przez w?dkarzy nazwa kardyna?. Naturalnie ten gatunek u nas nie wyst?puje. Od dwóch lat lipieniami w ?rodkowym odcinku zarybiana jest Kamionka. Pierwsze obserwacje wskazuj?, ?e podobnie, jak w innych ciekach regionu, b?dzie to introdukcja udana. Warto doda?, ?e w krainie lipienia do?? licznie wyst?puj? jeszcze pstr?gi, je?li zasiedlaj? rzek?. Spotka? mo?na równie? g?owacze i gatunki z rodziny piskorzowatych.
Bystre wody to ulubione miejsce ?ycia kleni Leuscius cephalus. To jedna z nielicznych drapie?nych ryb
karpiowatych. Ma ob?y kszta?t z pot??n? g?ow?, z?ote ?uski i czerwone p?etwy, za wyj?tkiem grzbietowej i ogonowej, które maj? barw? czarn?. Klenie cz?sto mo?na zauwa?y?, gdy ?eruj? przy powierzchni. Ryby te dorastaj? do sze??dziesi?ciu pi?ciu centymetrów. S? niebywale p?ochliwe. Co ciekawe, starsze osobniki opiekuj? si? m?odszymi, mi?dzy innymi chroni?c je przed innymi rybami. Kolejna ciekawostka dotyczaca kleni to fakt, ?e b?d?c drapie?nikami, jednocze?nie przepadaj? za owocami, co wykorzystuj? w?dkarze, ?owi?c je na wi?nie, czere?nie i porzeczki. Kle? jest gatunkiem bardzo pospolitym, wyst?puje licznie w Kamionce i Kamiennej, oraz w Ole?nicy. Do?? podobny do klenia, jednak mniejszy jest jelec Leuciscus leuciscus. Stada tych niewielkich ryb mo?na obserwowa?, gdy zbieraj? owady z powierzchni. ?yje w niewielkich stadach, jego wyst?powanie pokrywa si? z wyst?powaniem klenia.
Mówi?c o rybach reofilnych nale?y wspomnie? o ?wince Chondrostoma nasus i brzanie Barbus barbus. Obie
s? charakterystycznymi gatunkami dla podgórskich odcinków du?ych rzek. ?wnka ?yje w du?ych stadach, za pomoc? osadzonego w dole g?owy pyszczka objada si? glonami porastaj?cymi kamienie. Brzana ?ywi si? pokarmem zwierz?cym, du?e osobniki (dorasta do osiemdziesi?ciu centymetrów) bywaj? drapie?nikami. Wspomniane gatunki naturalnie u nas nie wyst?powa?y, od kilku lat zarybiane nimi s? Kamionka i Kamienna, cho? brak jest danych o powodzeniu ich introdukcji.
Wspominaj?c o wprowadzaniu nowych gatunków, nale?y wspomnie? o pstr?gu t?czowym Salmo gairdneri.
Jest to gatunek sprowadzony do Europy w XIX wieku. Zarybiano nim Kamionk?, jednak w naszym kraju ryba ta ma tendencj? do migrowania w dó? rzek, pojedyncze osobniki spotykano w dolnym biegu Kamionki i zalewie suchedniowskim. Pstr?g t?czowy szybko ro?nie, jest ch?tnie hodowany w stawach. Osi?ga do osiemdziesi?ciu centymetrów. W naszych warunkach nie rozmna?a si?, wi?c jego obecno?? w naszych wodach jest ca?kowicie uzale?niona od zarybie?. Popularny t?czak ma srebrzyste boki, cia?o pokryte drobnymi, czarnymi c?tkami. Wzd?u? cia?a biegnie ró?owo fioletowa pr?ga, intensywna w okresie godowym.
Miniatur? brzany jest pospolity w czystych wodach kie?b Gobio gobio. Stada tych rybek ?eruj? przy dnie w
miejscach o twardym dnie.
Wart opisania jest równie? mi?tus Lota lota. To jedyny s?odkowodny przedstawiciel rodziny dorszowatych.
Niegdy? bardzo licznie wyst?powa? we wszystkich, nawet najmniejszych ciekach wodnych. Jest wra?liwy na zanieczyszczenia, w latach siedemdziesi?tych niemal doszcz?tnie wygin??. Obecnie jego populacja odrodzi?a si? we wszystkich rzekach, szczególnie w Kamiennej. Mi?tus latem zapada w letarg, jako jedyna ryba lubi niskie temperatury. Im jest zimniej, tym intensywniej ?eruje (noc?). Jest drapie?nikiem. Mi?tus jest do?? podobny do dorsza, ma marmurkowo ubarwione, bez?uskie cia?o, na dolnej ?uchwie wyrasta mu pojedynczy w?s. Tar?o odbywa zim?. Ma s?aby wzrok, kieruje si? zmys?em dotyku i doskona?ym w?chem. Z w?troby mi?tusa dawniej sporz?dzano lekarstwo na chore oczy.
List? ryb typowych dla rzek naszego powiatu zamyka ?yj?cy w Kamiennej i Kamionce ja? Leuciscus idus.
Jest do?? podobny do klenia i p?oci, bardziej kr?py od pierwszego, od drugiej ró?ni? go mi?dzy innymi z?ota ?uska i wi?ksze rozmiary (do sze??dziesi?ciu centymetrów). Jazie ?yj? w stadkach po kilka do kilkunastu osobników, wybieraj? miejsca o spokojniejszym nurcie, ?ywi? si? owadami i ma?ymi rybkami. W Kamiennej wyst?puj? naturalnie, w Kamionce pojawi?y si? kilka lat temu i ?wietnie si? zaaklimatyzowa?y.
Ko?cz?c temat rzek zupe?nie, dodam, ?e skrajnie nielicznie w Kamionce wyst?puje ukleja, ma?a,
powierzchniowo ?eruj?ca, srebrna rybka.
Oczywi?cie opisane gatunki nie s? wszystkimi, jakie ?yj? w naszych rzekach. Reszt? wymieni? punktowo, wi?cej miejsca po?wi?caj?c im przy opisywaniu wód stoj?cych.
S? to szczupak, p?o?, lin, kara? srebrzysty, leszcz, karp, w?gorz, sandacz, oko?, i jazgarz.

Wody stoj?ce.


Na terenie powiatu skar?yskiego znajduj? si? trzy wi?ksze zbiorniki wodne. S? to sztuczne zalewy
w Mostkach, Rejowie i Suchedniowie. Oprócz nich jest du?a ilo?? niewielkich sadzawek, glinianek, stawów powyrobiskowych i starorzeczy. W wi?kszo?ci nie s? to de facto wody stoj?ce, poniewa? zbudowano je na ciekach wodnych, wi?c nie s? akwenami zamkni?tymi, co wp?ywa na sk?ad ich ichtiofauny.


Rejów.


Najwi?kszy zbiornik, maj?cy trzydzie?ci hektarów lustra wody to Rejów. Jest to typowy zbiornik zaporowy,
d?ugi i w?ski, ze ?ladami koryta rzecznego. Jak wi?kszo?? tego typu zbiorników, nale?y on do typu leszczowo – sandaczowego. Niemal nie wyst?puje tam ro?linno?? podwodna, co w znacznym stopniu ogranicza mo?liwo?? dokonywania naturalnego rozrodu ryb. Wi?kszo?? z nich na tar?o migruje do Kamionki, poza tym zalew co roku jest zarybiany. Gatunkami dominuj?cymi s? leszcz i sandacz.
Leszcz Abramis brama to stadny gatunek, ?eruj?cy na dnie. Ryb? t? charakteryzuje silne wygrzbiecenie i du?a ilo?? ?luzu ochronnego. Leszcze dorastaj? do siedemdziesi?ciu centymetrów. Z kolei sandacz Stizistedion lucioperca to najwi?kszy przedstawiciel rodziny okoniowatych. Osi?ga rozmiar 130 cm. Jest drapie?nikiem poluj?cym g?ównie w nocy na niewielkie ryby i raki. Jako jeden z niewielu rybich drapie?ców przebywa w wi?kszych skupiskach, tar?o odbywa pó?n? wiosn?. Co ciekawe, rodzice pilnuj? gniazda tar?owego, odganiaj?c wszystkich intruzów.
W zalewie rejowskim, jako jedynym zbiorniku w powiecie, ?yj? sumy Silurus glanis. Zosta?y tu one introdukowane i prawdopodobnie si? rozmna?aj?. Ta wielka ryba dorasta do trzech metrów d?ugo?ci, prowadzi nocny, drapie?ny tryb ?ycia.
Do?? szeroko reprezentowana w Rejowie jest rodzina karpiowatych. ?yj? tu karpie Ciprinus carpio, amury bia?e Ctenopharyngodon idella, to?pygi pstre Aristychtis nobilis, ryby osi?gaj?ce kilkadziesi?t kilogramów wagi. Amury ?ywi? si? ro?linno?ci?, to?pygi – planktonem. Wszystkie trzy gatunki zosta?y wprowadzone przez w?dkarzy, w Polsce nie rozmna?aj? si?. Uznawane s? przez naukowców za szkodliwe dla rodzimego biotopu.

Lin.
fot. M. Bolechowski



Poza nimi spotykamy pospolite p?ocie Rotilus rutilus, liny Tinca tinca, jazie i s?onecznice Leucaspius delineatus. Ciekawostk? jest fakt, i? w zalewie rejowskim ?yj? typowo rzeczne ryby – klenie.
Poza nimi bardzo licznie wyst?puj? jazgarze Acerina cernua i okonie Perca fluviatilis. Jazgarz to ma?a, kolczasta rybka, z wygl?du podobna do sandacza. ?ywi si? organizmami zwierz?cymi i ikr? innych ryb. Oko?, dorastaj?cy do pi??dziesi?ciu centymetrów, to typowy drapie?nik. Poluje metod? „wilczych stad”. Okonie zaganiaj? stada drobnicy w jedno miejsce po czym okr??on? drobnic? nagle atakuj?. Ryba ta wyst?puje we wszystkich wodach na naszym terenie, nie wy??czaj?c ma?ych starorzeczy i podgórskich strumieni.



Suchedniów.


Dwudziestohektarowy zalew w Suchedniowie to typowy zbiornik o charakterze linowo – szczupakowym.


Zalew suchedniowski.
fot. M. Bolechowski


Jest mocno zaro?ni?ty, p?ytki i mulisty. Licznie wyst?puje tu szczupak Esox lucius. Jest to pot??na ryba, dorastaj?ca do pó?tora metra d?ugo?ci. Od chwili wyl?gni?cia si? z ikry prowadzi drapie?ny tryb ?ycia. Szczupakom zarówno do rozrodu jak i egzystencji potrzebna jest du?a ilo?? ro?linno?ci podwodnej, w?ród której ukrywa si?, poluj?c z zasadzki. Szczupak jest kanibalem. Do tar?a przyst?puje w momencie zakwitni?cia podbia?u. Tar?o odbywa si? na zalanych ??kach, w rowach melioracyjnych, na p?yciznach. Z tego wzgl?du szczupaki ka?dej wiosny s? trzebione przez k?usowników. Z kilkuset tysi?cy ziaren ikry sk?adanych przez samic? do doros?o?ci prze?ywa zaledwie jeden procent. Znana jest wytrzyma?o?? szczupaków. Niejednokrotnie ?owi?em ryby maj?ce w prze?yku lub ?o??dku mocno nadtrawion? kotwic?. Nie przeszkadza?o to rybom w ?erowaniu. Niestety, liczebno?? tego gatunku z ka?dym rokiem maleje ze wzgl?du na du?? presj? w?dkarsk? i k?usownicz? oraz manipulowanie zastawami zapór na wiosn?. Cz?sto w obawie przed powodzi? ludzie gwa?townie upuszczaj? wod? ze zbiorników, co doprowadza do zniszczenia ikry znajduj?cej si? na zalanych terenach.
Drugim charakterystycznym gatunkiem zalewu w Suchedniowie jest lin Tinca tinca. To karpiowata ryba o ciemnooliwkowej barwie, niezwykle p?ochliwa. ?yje w p?ytkich, zaro?ni?tych wodach. ?ywi si? pokarmem zwierz?cym, cz?sto mo?na zaobserwowa?, jak liny objadaj? li?cie gr??eli ze ?limaków.
W zalewie suchedniowskim ?yj? ponadto pstr?gi potokowe i t?czowe. P?ocie, jazie, podobne do p?oci wzdr?gi Scardinius erythrophthalmus. S? to niewielkie ryby o z?ocistej ?usce i krwistoczerwonych p?etwach. Z racji tego zwyczajowo nazywane s? u nas krasnopiórkami. W odró?nieniu od bardzo podobnej p?oci wzdr?gi prowadz? przypowierzchniowy tryb ?ycia, najcz??ciej mo?na je spotka? w pobli?u trzcinowisk. Starsze osobniki przejawiaj? cechy drapie?ników. Ponadto stwierdzi?em w Suchedniowie obecno?? amurów, to?pyg, karpi, karasi z?ocistych Carassius carassius i srebrzystych Carassius auratus gibelio, kie?bi, leszczy, sandaczy, okoni, jazgarzy i s?onecznic. ?yj? tu, podobnie, jak we wszystkich rzekach, tak?e w?gorze.
Mo?na stwierdzi?, ?e zalew suchedniowski jest najbardziej zró?nicowan? pod wzgl?dem ichtiofauny wod? stoj?c? w powiecie.
Nowym gatunkiem, jaki tu stwierdzi?em, jest rozprzestrzeniaj?cy si? w ca?ym kraju czebaczek amurski Pseudorasbora parva.

Czebaczek amurski.
fot. M. Bolechowski


Gatunek ten zosta? wprowadzony do naszych wód, podobnie jak ameryka?ski sumik kar?owaty, przez akwarystów. Jest to niewielka ryba (kilka centymetrów). Zagra?a rodzimym gatunkom, ze wzgl?du na swoj? ekspansywno?c i konkurencj? pokarmow?. Naocznie stwierdzi?em, ?e czebaczki dostaj? si? do naszych akwenów wraz z innymi gatunkami w trakcie zarybie?. Prawdopodobnie ?yj? one równie? w innych zbiornikach.



Mostki.


Zalew w Mostkach jest zbiornikiem o najczystszej wodzie, poniewa? zbudowano go na p?yn?cej przez lasy
?arnówce. ?yj? tu nawet g?bki s?odkowodne. Do?? cz?sto spotykamy tu pstr?gi potokowe. Oprócz nich w zalewie ?yj? szczupaki (licznie), p?ocie, jazie, liny, amury, karasie z?ociste i srebrzyste, leszcze, karpie, ?lizy, sandacze, okonie i s?onecznice. O liczebno?ci szczupaków zadecydowa? fakt, ?e po remoncie zalew zosta? niedawno nape?niony wod?. Do?wiadczenie wskazuje, ?e pierwsze lata po zalaniu zbiornika to czas gwa?townego wzrostu populacji szczupaków. Powodem tego jest brak wrogów dla narybku i obfito?? traw, na których szczupaki sk?adaj? ikr?. Ciekawostk? jest, ?e w wodach zalewu w Mostkach ?yj? ryby typowe dla du?ych rzek, bolenie Aspius aspius. Zosta?y one wpuszczone przez PZW. Od?owione je ze spuszczanego zalewu miejskiego w Kielcach, gdzie by?y sztucznie wprowadzone. Bole? dorasta prawie metra d?ugo?ci, jest ?eruj?cym powierzchniowo drapie?nikiem. Jego g?ównym pokarmem s? ukleje.



Zbiorniki mniejsze.


Jest ich na naszym terenie kilkadziesi?t – znajduj? si? w ka?dej gminie. Wymieni? tylko Piachy w
Skar?ysku, wyrobiska na Górze Baranowskiej w Suchedniowie. Charakter tych niewielkich zbiorników jest wsz?dzie podobny.
Dominuj? tam gatunki takie, jak szczupak, lin, s?onecznica, oko?, w?gorz, kara? z?ocisty i srebrzysty, nazywany japo?cem. Kara? srebrzysty jest ciekaw? ryba. Licznie wprowadzany do wód przez wedkarzy, wymkn?? si? spod kontroli. Podobnie, jak kara? z?ocisty, jest bardzo odporny na niedobory tlenu, a du?o bardziej na zanieczyszczenie wód. W Polsce wyst?puj? tylko samice karasia srebrzystego. Przyst?puj? one do tar?a z innymi rybami karpiowatymi. Z zap?odnionej przez samce innych gatunków ikry japo?ca rodz? si? znów samice karasia. Ta pochodz?ca z Azji ryba w du?ym stopniu przyczyni?a si? do post?puj?cego zaniku populacji rodzimego karasia srebrzystego.

Podsumowanie.


Z moich obserwacji wynika, ?e w wodach powiatu skar?yskiego ?yje trzydzie?ci pi?? gatunków ryb

Naturalnie wyst?puj?:
pstr?g potokowy, szczupak, p?o?, kle?, jelec, ja?, wzdr?ga, lin, kie?b, ukleja, leszcz, kara? z?ocisty, mi?tus, oko? i jazgarz.
Równie? rodzime s? wszystkie wyst?puj?ce u nas gatunki prawnie chronione;
Strzebla potokowa, koza, ?liz, piskorz, g?owacz bia?op?etwy i s?onecznica, oraz minóg strumieniowy, który cho? ryb? nie jest, zwyczajowo jest wymieniany.
Du?? grup? reprezentuj? gatunki introdukowane
Naturalnie rozmna?aj? si?, lub w najbli?szym czasie prawdopodobnie b?d?;
Lipie?, bole?, kara? srebrzysty, czebaczek amurski, ?winka, brzana, sum i sandacz.
Nie rozmna?aj? si? i z pewno?ci? nie b?d?;
Karp, pstr?g t?czowy, amur bia?y i to?pyga pstra.

Nale?y stwierdzi?, ?e wody powiatu skar?yskiego maj? zak?ócon? równowag? biologiczn?, szczególnie w zbiornikach stoj?cych. Powodem tego s? nadmierne zarybienia szkodliwymi gatunkami z rodziny karpiowatych, oraz niedostatkiem drapie?ników, które powinny stanowi? 10-12 proc. biomasy. Mimo to ichtiofauna jest bogata, Brakuje tylko dwudziestu dwóch gatunków ryb s?odkowodnych, wyst?puj?cych w Polsce. Ich nieobecno?? wynika ze specyficznego charakteru ?rodowiska, jakiego one wymagaj? (dwu?rodowiskowe tro? i ?oso?, bytuj?ca tylko w du?ych górskich rzekach g?owacica czy brzanka, ?yj?ca w zakwaszonych wodach strzebla przekopowa).
Zastanawiaj?ca jest nieopbecno?c w naszych wodach kr?pi, które zwykle towarzysz? leszczom. Niewyja?nion? zagadk? pozostaje brak silnej populacji uklei, która jest bardzo pospolitym gatunkiem w zbiornikach zaporowych. Wed?ug mnie idealne warunki znalaz?aby ona w Rejowie.
Interesuj?cym jest, ?e w ostatnich latach do powa?ne miejsce w jad?ospisie ryb przypad?o ameryka?skiemu rakowi pr?gowanym, który masowo wyst?puje w Kamionce i zalewach rejowskim i suchedniowskim. Spotyka?em je w ?o??dkach kleni, jazi, a szczególnie okoni.
Opisuj?c gatunki ryb wyst?puj?ce na terenie powiatu skar?yskiego musz? wspomnie? o trzech, których obecno?ci nie stwierdzi?em, a przypuszczam, ?e mog? one u nas wyst?powa?. Prawdopodobnie mo?na u nas spotka? cierniki, które trafiaj? do nas podczas zarybie?. Poza tym mo?na si? spodziewa? obecno?ci sumików kar?owatych, które licznie wyst?puj? w okolicach St?porkowa, oraz ró?anek, które widzia?em w pobliskiej Krasnej ko?o St?porkowa oraz Psarce w Bodzentynie. Za wyst?powaniem ró?anki przemawia liczna obecno?? w naszych wodach s?odkowodnego ma??a – szcze?ui, w muszli której ró?anki sk?adaj? ikr?.

Do najwi?kszych zagro?e? dla ryb na naszym terenie zaliczam siln? presj? k?usownicz?, manipulowanie zastawami zapór wiosn?, ska?enia wód przez zak?ady przemys?owe i w?a?cicieli posesji stoj?cych w pobli?u cieków wodnych (zrzucanie szamba do rzek). Niebezpieczne s? te? regulacje rzek, co na szcz??cie w ostatnich latach nie mia?o u nas miejsca. Potencjalnym zagro?eniem s? te? coraz liczniejsze wydry i czaple siwe. Uwa?am, ?e te zwierz?ta s? w stanie silnie przetrzebi? pog?owie ryb w niewielkich rzeczkach.

Tabela gatunków ryb wyst?puj?cych w wodach powiatu skar?yskiego


Lp.Nazwa gatunkowaGatunek rodzimyGatunek introdukowany
1Amur bia?y Ctenopharyngodon idella +2
2Bole? Aspius aspius +1
3Brzana pospolita Barbus barbus +1
4Czebaczek amurski Pseudorasbora parva +1
5G?owacz bia?op?etwy Cottus gorbio+ chr.
6Jazgarz Acerina cernua+
7Ja? Leuciscus idus+
8Jelec Leuciscus leuciscus+
9Kara? srebrzysty Carassius auratus gibelio +1
10Kara? z?ocisty Carassius auratus +
11Karp Cyprinus carpio +2
12Kie?b Gobio gobio+
13Kle? Leuciscus cephalus+
14Koza Cobitis taenia+ chr.
15Leszcz Abramis brama+
16Lin Tinca tinca+
17Lipie? Thymallus thymallus +1
18Piskorz Misgurnus fossilis+ chr.
19Pstr?g potokowy Salmo trutta morpha fario +1
20Pstr?g t?czowy Salmo gairdneri +2
21Sandacz Lucioperca lucioperca +1
22S?onecznica Leucaspius delineatus+ chr.
23Strzebla potokowa Phoxinus phoxinus+ chr.
24Sum Silurus glanis +1
25Szczupak pospolity Esox lucius+
26?liz Nemachilus barbatulus+ chr.
27?winka Chondrostroma nasus +1
28To?pyga pstra Aristicgthys nobilis +2
29Ukleja Alburnus alburnus+
30Mi?tus Lota lota+
31Oko? Perca fluviatilis+
32P?o? Rutilus rutilus+
33W?gorz europejski Anguilla anguilla+
34Wzdr?ga Scardinius erythrothalamus+
35Ciernik* Gasterosteus aculeatus+
36Ró?anka* Rhodeus sericeus amarus+
37Sumik kar?owaty* Ictalurus nebulosus +1
38Minóg strumieniowy** Lampetra pleneri+ chr.
Zastosowano oznaczenia:
* - gatunki prawdopodobnie wyst?puj?ce
** - przedstawiciel kr?goustych Cyclostomata, nie jest ryb?
1 - gatunek rozmna?a si? w naszych wodach
2 - gatunek nie rozmna?a si? w naszych wodach
chr. - gatunek obj?ty ochron?




Bolechowski M., 2005, W dolinie Krasnej. Skar?yskie Zeszyty Ligi Ochrony Przyrody. Zeszyt nr 9. Skar?ysko–Kamienna s. 53-63.








Mateusz Bolechowski

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-03-20 (17727 odsłon)

[ Wróć ]

Theme Design© 2004(c) by: Lorkan Themes

Wszystkie znaki © nale?a do ich prawowitych w?ascicieli
PHP-Nuke Copyright © 2004 by Francisco Burzi. This is free software, and you may redistribute it under the GPL.
PHP-Nuke comes with absolutely no warranty, for details, see the license.
Powered by TURBO NUKE PL

Tworzenie strony: 0.16 sekund


TOP SWIETOKRZYSKIE !